Slow heat, merkwaardig experiment of nieuwe manier van leven?

Kan je (vrijwel) zonder verwarming de winter in huis doorbrengen? Terwijl je op de thermostaat niet meer dan 16, 15 of zelfs 14°C ziet? Wat is de ondergrens om je toch nog een beetje comfortabel te voelen en je woning niet te beschadigen? Zijn er tips om het thuis comfortabel te hebben? Is een totaal andere verwarming haalbaar, waarbij je niet de kamers verwarmt, maar rechtstreeks je lichaam? Die vragen proberen Belgische onderzoekers al enkele jaren te beantwoorden. Een aantal Brusselse gezinnen doet mee met het onderzoeksprogramma slow heat om de voordelen en beperkingen van deze aanpak uit te testen. Hoewel zo’n experiment zeker niet voor iedereen is weggelegd, kan het ons toch allemaal op ideeën brengen. Een woordje uitleg.

De toekomst zal koolstofneutraal zijn, daar zijn we het over eens. En dus moeten we allemaal ons energieverbruik beter in de hand houden. Dat dan meteen de verwarming van onze woning in beeld komt, is geen toeval. Van alle energie die Belgische gezinnen verbruiken, gaat immers 73% naar hun verwarming. En als we duurzamer gaan leven om onze impact op de planeet te verkleinen en onze CO2-uitstoot te verlagen, dan besparen we meteen ook op ons energiebudget! Hoe je dat doet? Door andere gewoonten aan te nemen en allerlei tips toe te passen. En door digitale tools te gebruiken, zoals die van ENGIE, om je verbruik op te volgen en te beheren.

Omdat de maatschappelijke uitdagingen groot zijn, hebben Belgische wetenschappers zich over deze kwestie gebogen in hun slow heat-onderzoek. Ze vroegen zich af of het mogelijk is om onze woningen anders te verwarmen, met nieuwe verwarmingssystemen.

Slow heat betekent dat we op een andere manier naar de verwarming van onze woningen kijken. Of anders gezegd: hoe kunnen we:

• in voldoende comfortabele omstandigheden leven
• en tegelijk veel minder energie verbruiken?
   

In de prakijk willen we weten of, mits enkele kleine ingrepen, een temperatuur van 16, 15 of zelfs 14°C thuis nog altijd aangenaam kan zijn. Het experiment toont aan dat dat zo is! Het project besteedde vooral aandacht aan deze vier elementen:

1. De warmtevraag van het lichaam verminderen, door aangepaste kleding te dragen, goed te acclimatiseren en voldoende te bewegen.
2. Eerder mensen dan het gebouw verwarmen. 
3. Bewust met verwarming omgaan: de verwarming alleen aan zetten als dat echt nodig is en niet uit gewoonte.
4. Kritisch kijken naar de verwarmingsnormen voor woningen en in de samenleving in het algemeen.

Slow heat is vooral een aansporing om wat afstand te nemen van onze vastgeroeste verwarmingsgewoonten. Verwarming moet een bewuste keuze worden, afgestemd op wat we persoonlijk dagelijks nodig hebben. De onderzoekers maken graag de vergelijking met het leeslampje naast je bed. Om een boek in bed te lezen, hoeft niet de hele slaapkamer helverlicht te zijn. Een puntlichtbron volstaat en is zelfs comfortabeler, want dichter bij de plek waar je het licht nodig hebt en meer gefocust. En dat geldt ook voor je verwarming, menen de onderzoekers.

Natuurlijk hoef je je gewoonten niet van vandaag op morgen aan te passen. Neem de tijd die nodig is om je te informeren en bij te leren, je eigen gewoonten in kaart te brengen en geleidelijk oplossingen te vinden die voor jou werken! Hoe pak je dat in de praktijk aan?

Benieuwd hoe je hiermee zelf kan experimenteren? Deze adviezen van andere “slow heaters” zetten je alvast op weg.

1. Thermostaat op 16°C! Voor de meeste gezinnen is dat zowat de limiettemperatuur. Je moet de koude natuurlijk zelf ervaren om te bepalen hoe ver je wil gaan, maar meestal ligt de laagste comfortabele temperatuur tussen 14 en 18°C.
2. Denk niet meer in graden. Eigenaardig hoe we ons brein beïnvloeden door aan een temperatuur te denken. Concentreer je eerder op wat je voelt en ervaart.
3. Neem de tijd om na te gaan hoe je verwarmingssysteem functioneert: cv-ketel, thermostaat, radiatoren, enz. Gewapend met die kennis hou je alles beter onder controle.
4. Trek lekker warme kleren aan, gemaakt van thermisch isolerend textiel. Speciaal ondergoed, een dikke trui of vest, wanten, dikke wollen sokken, een wollen deken op je schoot doen wonderen!
5. Beweeg regelmatig, want zo krijg je het warm en leef je gezonder! Extreem sporten hoeft zeker niet: ook een half uurtje stofzuigen, een beetje spelen met hond of kat of een wandeling warmen je voldoende op.
6. Een warm drankje op verschillende tijdstippen van de dag. Een gewone of kruidenthee, een koffie, een bord soep: je krijgt meteen voldoende vocht binnen en doet nieuwe smaakervaringen op.
7. Mag je regelmatig telewerken? Neem dan een snelle douche tijdens je middagpauze, gebruik een zitbal om te werken, schuif een mini-hometrainer onder je bureau om te fietsen terwijl je werkt of gebruik een (elektrische) handwarmer.
8. Gebruik (weloverwogen) hulpmiddeltjes die niet te veel verbruiken: een poncho, elektrisch kussen of deken, zo’n goede oude warmwaterkruik, handwarmers in je zakken, enz.

De luchtvochtigheid speelt een belangrijke rol bij elk slow heat-experiment. In een gebouw dat niet (of nauwelijks) wordt verwarmd, ligt die hoger, zodat er makkelijker schimmel kan ontstaan. Gelukkig bestaat ook daar een oplossing voor: ventileren.

Als je je interieur regelmatig correct ventileert, behoud je een gezond binnenklimaat, zelfs met minder verwarming. Denk maar aan kerken, kloosters en andere schaars verwarmde oude gebouwen: koude is niet noodzakelijk schadelijk, als de lucht maar regelmatig wordt ververst. En voldoende ventileren is ook gewoon gezond!

Ontdek onze tips om je woning correct te verluchten.

Jazeker! Volgens de onderzoekers heeft het slow heat-project aangetoond dat de energiekosten gemiddeld met 60% dalen en dat een gemiddelde jaarlijkse besparing van 800 euro per gezin mogelijk is.

Maar je hoeft zeker niet aan extreme slow heating te doen om al flink te besparen. Uit onze laatste enquête blijkt immers dat 9 Belgische gezinnen op de 10 maatregelen nemen om hun verwarmingsverbruik te beperken … en dat ze ook resultaten boeken! Vorig jaar waren onze klanten superbespaarhelden: ze verlaagden hun algemeen energieverbruik met 15%. Klanten die overschakelden op Check&Save haalden zelfs dubbel zoveel besparingen! En omdat alle kleine beetjes dus duidelijk helpen, mag je zeker onze belangrijkste tips niet missen.