Hoe een elektrische fiets kiezen?

In 2023 werden er in ons land bijna 620.000 fietsen verkocht. Opvallend: voor het eerst werden er meer elektrische fietsen (51%) verkocht dan gewone fietsen (49%). Na een recordjaar in 2022 en ondanks een lichte daling sindsdien, nemen we steeds vaker de fiets voor bepaalde korte afstanden, en dan vooral voor woon-werktrajecten. 

Aangezien er ook heel veel mensen van plan zijn om een elektrische fiets te kopen, blijft de hamvraag natuurlijk: hoe kies je de juiste elektrische fiets? Deze 5 vragen zouden je alvast moeten helpen om een elektrische fiets te kopen die het best is afgestemd op jouw noden en op jouw budget.

Wie een elektrische fiets kiest, kiest eerst een aandrijvingstype dat is afgestemd op zijn of haar noden. Er zijn twee belangrijke elektrische aandrijvingssystemen:

• De bewegingssensor werkt met een systeem dat geactiveerd wordt na enkele pedaaltrappen en biedt een constante ondersteuning, ongeacht hoe hard je trapt. Perfect geschikt dus voor wie onmiddellijke ondersteuning wil zonder variatie.
• De trapkrachtsensor (of koppelsensor) is geavanceerder, want deze schakelt de elektrische ondersteuning in vanaf de eerste pedaaltrap en past zijn intensiteit aan op basis van je inspanning. Resultaat? Een natuurlijkere en intuïtievere fietservaring, met ondersteuning die zeer welkom is op heuvelachtig terrein.

Deze twee ondersteuningstechnologieën zijn terug te vinden in drie hoofdcategorieën van elektrische fietsen:

Dit zijn de meest eenvoudige, minst krachtige en populairste modellen op de markt. Hun motorvermogen is beperkt tot 250 W.

Kort samengevat:

• Voor iedereen, zonder leeftijdsbeperkingen of rijbewijsvereisten.
• Maximale snelheid van 25 km/u.
• Geen inschrijving of specifieke verplichte verzekering.

Dit is de tussencategorie met een groter vermogen tot 1.000 W. De trapondersteuning is merkbaar krachtiger bij beklimmingen en de motor biedt indien nodig meer acceleratievermogen. Erg handig om een onverwacht obstakel te ontwijken of om een tragere fietser in te halen wanneer er een auto achter je rijdt.

Kort samengevat:

• Vanaf 16 jaar.
• Net als bij de gewone fiets met elektrische hulpmotor slaat de motor af bij 25 km/u.
• Een specifieke burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering voor bromfietsen is verplicht.

Ofwel de Rolls-Royce van de elektrische fietsen. De speedpedelec is uitgerust met een motor van maximaal 4.000 W en kan een snelheid tot 45 km/u halen. Volgens de wet valt hij dan ook onder de categorie bromfietsen.

Kort samengevat:

• Minimumleeftijd: 16 jaar.
• Het dragen van een helm is verplicht.
• Rijbewijs (voor bromfiets of auto) is vereist.
• Moet ingeschreven worden.
• Een burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering voor bromfietsen is verplicht om eventuele schade aan derden te dekken.

Een elektrische fiets kopen, is niet alleen een kwestie van een motor kiezen die aan je noden beantwoordt. De keuze van de batterij is minstens zo belangrijk, want die bepaalt voor een groot deel de autonomie en het gebruiksgemak van je fiets.

Eigenlijk komt het erop neer dat er vaste en uitneembare batterijen bestaan. Voor dagelijks gebruik zijn uitneembare batterijen ideaal, omdat je ze eenvoudig thuis of op kantoor kan opladen zonder de hele fiets te moeten verplaatsen. Let er wel op dat de uitneembare batterij voorzien is van een veilig vergrendelsysteem om diefstal te voorkomen.

En hoe zit het met de autonomie van de batterij? Op die vraag is er helaas geen eenduidig antwoord. De autonomie hangt namelijk af van verschillende factoren, zoals hoe hard je trapt, hoe vaak je de elektrische ondersteuning gebruikt, de hellingsgraad van je traject en het type batterij. Over het algemeen schommelt de batterijcapaciteit tussen 300 Wh en meer dan 700 Wh, wat erop neerkomt dat de gemiddelde autonomie meestal tussen de 40 en 100 km ligt. Reken daarnaast op een gemiddelde oplaadtijd van ongeveer 6 uur per dag.

Wat is de gemiddelde levensduur van een batterij? Die varieert van twee jaar voor dagelijks gebruik tot vier jaar voor een recreatiever gebruik. Denk er dus aan om ze regelmatig te vervangen om met je elektrische fiets te kunnen blijven rijden.

Na de autonomie en de levensduur volgt de vraag: welk type batterij kies je? Lithiumbatterijen zijn tegenwoordig de norm, terwijl andere technologieën bijna van de markt verdwenen zijn. Toch zetten we ze even allemaal op een rijtje.

Hoewel ze goedkoper zijn, speelt hun gewicht van om en bij de 10 kg enorm in hun nadeel. Hun beperkte autonomie maakt ze bovendien minder interessant voor elektrische fietsen. Ze zijn tot slot gevoelig voor zelfontlading, wat zeker niet in hun voordeel is. Kortom, niet aan te raden, behalve voor licht, recreatief gebruik.

Deze batterijen kunnen een betere verhouding gewicht/vermogen voorleggen dan batterijen met lood, maar hebben ook een groot zelfontladingseffect. Door hun gemiddelde autonomie en middelmatige prijs zijn ze eerder een compromisoplossing die vandaag nog maar zelden wordt aangeboden.

De referentie voor dagelijks gebruik! Hun lichte gewicht komt de wendbaarheid van de fiets ten goede, terwijl hun beperkte zelfontlading ervoor zorgt dat de lading langer behouden blijft wanneer de fiets niet gebruikt wordt. Daarnaast hebben ze een uitstekende autonomie, wat hun hogere prijs rechtvaardigt.

Deze batterijen onderscheiden zich door hun korte oplaadtijd en kleinere milieu-impact. Hoewel hun verhouding gewicht/vermogen iets minder gunstig is dan die van klassieke lithium-ionbatterijen, vormen ze met hun grotere autonomie en uitzonderlijke duurzaamheid een interessant alternatief voor milieubewuste gebruikers.

De prijs speelt uiteraard ook een rol. Zeker omdat die kan oplopen tot 4.000 euro of meer voor een echt topmodel. Uiteindelijk hangt alles af van je gebruik: dagelijkse verplaatsingen, professioneel gebruik, vrije tijd, sport, vervoer van kinderen, ... Om je een duidelijker beeld te geven, hebben we een overzicht gemaakt van de verschillende prijsklassen.

De modellen met de laagste prijzen hoef je niet per se aan de kant te schuiven. Zo vind je online of bij Decathlon al een degelijk model voor minder dan 1.000 euro. Wil je een klasse hoger gaan en de beste prijs-kwaliteitverhouding, dan moet je ongeveer 2.000 euro neertellen. En daarboven? Zoals gezegd, kunnen hoogstaande modellen tot wel 4.000 euro kosten. Voor de allernieuwste mountainbikes en racefietsen loopt de prijs zelfs nog hoger op.

Naast de prijs van de fiets moet je ook rekening houden met alle bijkomende kosten: de prijs van de batterij, die na verloop van tijd vervangen moet worden – net daarom is het zo belangrijk om van bij het begin een krachtige batterij te kiezen –, maar ook accessoires, zoals een helm, handschoenen en andere winteruitrusting, ... 

Welk merk kiezen? Dat is een wel heel brede vraag, want op de markt vind je zowel traditionele fietsmerken die de overstap naar elektrische fietsen hebben gemaakt (Gitane, Koga, Sparta, Scott, ...) als 100% elektrische merken. 

Onder deze fabrikanten van elektrische fietsen zijn er enkele Belgische merken die zich duidelijk onderscheiden op de markt: Cowboy met zijn geconnecteerde fietsen bijvoorbeeld en L’Avenir met modellen die meer vintage zijn, maar ook Achielle, Ellio, Oxford, Ridley, Ahooga en Belgocycle. Klanten van ENGIE kunnen voor dit laatste merk regelmatig exclusieve kortingen genieten dankzij onze samenwerking met Belgocycle!

Misschien geeft de overheid of je werkgever je wel een duwtje in de rug bij je aankoop.

• Zo kan je in Brussel de Bruxell’Air-premie aanvragen als je je nummerplaat inlevert bij de aankoop van een fiets of een micromobiliteitsvoertuig. Afhankelijk van je inkomen kan die tot 1.052 euro bedragen. De meeste Brusselse gemeentes ondersteunen je aankoop bovendien met tegemoetkomingen van 50 tot 500 euro (voor een bakfiets).
• Wallonië kent geen premies meer toe voor de aankoop van een fiets. Sommige Waalse gemeentes en provincies doen dit nog wel met tegemoetkomingen van om en bij de honderd euro. Vraag het zeker even na bij je gemeente of provincie.
• Vlaanderen voorziet geen speciale premie voor de aankoop van een elektrische fiets. Sommige gemeentes bieden echter wel premies aan (vaak als je je nummerplaat inlevert).
• Tot slot is het soms je werkgever die tussenkomt als je met de fiets naar het werk gaat. Dat kan via een kilometervergoeding, een forfaitaire vergoeding of wanneer je voor een bedrijfsfiets kiest.

Als je al een fietsstand of fietsenwinkel hebt bezocht, heb je ongetwijfeld gemerkt dat er een overvloed aan modellen is. Welke andere criteria spelen ook mee wanneer je een keuze maakt?

• Een model dat is afgestemd op jouw noden. Als je je fiets gebruikt om naar je werk te gaan, in combinatie met een treinrit, dan is een vouwfiets ideaal. Trek je graag de natuur in met je fiets? Ga dan liever voor een gravelbike met bredere banden. Vergezellen je kinderen je tijdens je dagelijkse verplaatsingen, dan is er niets handiger dan een bakfiets met een grote laadbak voor- of achteraan.
• Hoe de fiets eruitziet, maar niet alleen om esthetische redenen. Er is een groot verschil tussen een typisch ‘Hollandse’ fiets en een gestroomlijnd model. De stijl en het ontwerp uiteraard, maar ook de zadelpositie, het comfort, het gebruik, het gewicht, ... Een niet te onderschatten factor dus.
• Extra opties voor de ultieme fietservaring. Als je een digital native bent, zal je het hypergeconnecteerde karakter van de Cowboy-fiets zeker weten te waarderen.

Omdat we kunnen blijven doorgaan over dit onderwerp, hebben we de vaakst gestelde vragen gebundeld. Dit zijn ze.

Ja, je kan een gewone fiets inderdaad uitrusten met een elektrische hulpmotor. Neem de kosten wel grondig onder de loep, want het kan duur uitdraaien voor een resultaat dat niet altijd optimaal is. Houd daarbij rekening met de prijs van een kit om op het wiel of (beter nog) op de trapas te plaatsen bovenop de prijs van de batterij. 

Jazeker, waarom niet? De tweedehandsmarkt blijft maar groeien, omdat ook de nieuwe modellen de deur uit vliegen. Let wel, net als bij elke aankoop op de tweedehandsmarkt moet je uitkijken en vooral de staat van de batterij goed controleren. Als je een model voor een prikje op de kop kan tikken, maar wel meteen de batterij moet vervangen, kan dat de prijs verdubbelen!  Informeer je goed, want steeds meer winkels, zoals Decathlon of Lucien, bieden elektrische fietsen aan die op zoek zijn naar een nieuwe eigenaar.

Wie met een gewone elektrische fiets rijdt, heeft geen speciale verzekering of rijbewijs nodig. Heb je toch een ongeval, dan komt je familiale BA-verzekering tussen. Voor gemotoriseerde fietsen en speedpedelecs heb je echter een BA-verzekering voor bromfietsen nodig. Het principe is hetzelfde als voor de BA-autoverzekering en dekt dus schade veroorzaakt aan andere weggebruikers.

Gezien de prijs van een elektrische fiets, is een specifieke diefstalverzekering zeker het overwegen waard. Afhankelijk van je noden kan deze fietsverzekering gaan van een gewone dekking tot een omnium. Let wel, sommige woningverzekeringen dekken ook diefstal. Dit kijk je dus best even na voor je een dubbele – en overbodige – dekking betaalt.

Net zoals voor wagens bestaat er voortaan een markt voor de leasing van elektrische fietsen. Een segment dat voornamelijk tot stand kwam voor bedrijven die dit voordeel aan hun personeel willen aanbieden. Het leasingsysteem – dat handig is in de grote steden – biedt een oplossing voor de mobiliteitsproblemen van het personeel dat op minder dan 15 km van de werkplek woont. Dit voordeel komt dan ook steeds vaker voor in het salarispakket dat wordt voorgesteld aan werknemers. De voorwaarden ervan kan je navragen bij de afdeling human resources van je bedrijf.

Kortom, de elektrische fiets is zonder twijfel het vervoersmiddel van de toekomst. En dat is niet zo verwonderlijk, want hij biedt tal van voordelen, zowel voor de zachte mobiliteit en de planeet als voor je gezondheid en je portemonnee. Het blijft natuurlijk wel een hele investering. Gelukkig helpen bovenstaande antwoorden je alvast om de juiste keuze te maken.