De kunst van het nietsdoen of hoe je je brein in “vliegtuigstand” zet

Heb je ook de indruk dat je elke dag een gevecht met de tijd levert? Dat werk, gezin en al de rest om je aandacht schreeuwen? Dat je nooit eens kan uitblazen, geen “me-time” hebt, altijd maar voortholt en dingen “moet” doen? Dat de dagen en jaren door je vingers glijden, altijd maar sneller. We hebben alleen maar oog voor de toekomst, kijken nauwelijks op van onze schermen en vergeten om “in het moment” te leven. Gewoon eens flaneren, zonder dwang of stress, lijkt een verre droom.

Is het niet hoog tijd dat we weer leren om niets te doen? Om te vertragen, innerlijk tot rust te komen, plaats te maken voor ons diepere zelf en opnieuw verveling en zelfs de leegte in ons leven toe te laten. Ben je er klaar voor? We zullen het kalmpjes aan doen, beloofd!

Het leven is tegenwoordig aan de “doeners”. Nietsdoen is voor luieriken en geeft ons al snel een schuldgevoel.

• Op het werk doet iedereen zijn best om doelstellingen te halen, productief te zijn en alle verwachtingen in te lossen. Als we naar huis gaan, vragen we onze collega’s “wat doe jij vanavond of dit weekend?”. Altijd maar doen, doen, doen.
• Thuis verdelen we onze aandacht al evenzeer over allerlei activiteiten, alsof we bang zijn voor de leegte. Als we tv kijken, naar het toilet gaan of wandelen, slorpt onze smartphone alle aandacht op. We multitasken, hebben het superdruk en zijn uiteindelijk vooral hyperuitgeput!
• Zelfs op vakantie “moeten” we allerlei moois bezoeken (liefst in verre oorden), spannende dingen beleven, de knapste foto’s posten. Daarna hebben we dringend weer vakantie nodig, om uit te rusten … van onze vakantie.

Wat belet ons om uit de race te stappen en echt uit te rusten? Onze agenda en smartphone? Ja, maar toch vooral onze eigen prestatiedwang en productiviteitsobsessie. Terwijl nietsdoen ons zoveel deugd kan doen. 

Stop! Even pauze, 15 minuutjes of zelfs een hele dag. Maar dan wel een echte pauze, zonder deadlines, verplichtingen of doelstellingen. 

Zo’n rustpunt geeft je fysiek en mentaal bijna letterlijk levensnoodzakelijke “ademruimte”:

• Je stressniveau daalt, angstgevoelens verminderen en je algemene gezondheid vaart er wel bij.
• Je slaapt beter en voelt je ’s ochtends uitgerust.
• Geen betere stimulans voor je creativiteit als verveling, want dan krijgt je verbeelding vrij spel.
• Als je vertraagt, ga je bewuster met de dingen om en geniet je meer van het “hier en nu”.
• Je neemt wat meer afstand en krijgt daardoor meer grip op je leven.
• Je kan je indrukken en emoties een plaats geven.

Krijg je de indruk dat je je dag aan het verpesten bent? Dat je kostbare tijd verspeelt? Probeer dan vooral niet om je “nuttig bezig te houden”. Nietsdoen is in de eerste plaats de dingen loslaten. Je mag dus in geen geval:

• alle seizoenen van een Netflix-serie bingewatchen,
• op Facebook ronddwalen of door Instagram scrollen,
• je huis opruimen, strijken of “snel” een wasje doen,
• uitgaan met vrienden of op familiebezoek gaan,
• op je gravel bike springen of gaan padellen,
• een avondje fitness, bioscoop of restaurantbezoek inlassen.

Allemaal leuke dingen, maar ze vragen aandacht, houden je brein bezig en tasten je reserves aan. Wie echt “niets doet”, moet zich ook helemaal afsluiten van externe prikkels.

In het Nederlands hebben we zelfs een woord voor de ideale ontspanning: niksen. Als je nikst, krijg je tijd voor jezelf, zonder schuldgevoel. Je enige doel? Er gewoon te zijn.
•    Kijk uit het raam en laat je gedachten afdwalen.
•    Ga languit op de sofa liggen, sluit je ogen en luister naar muziek.
•    Slenter doelloos door het park en observeer.
•    Doe iets op automatische piloot met je handen, zonder mentale inspanning. Breien is bijvoorbeeld ideaal.

In Nederland is de kunst van het “niksen” zelfs uitgegroeid tot een echt fenomeen en je vindt er allerlei boeken over.

We kijken soms meewarig naar Spanjaarden of Portugezen, maar de siësta heeft wel degelijk een functie en heeft niets met luiheid te maken. Na zo’n pauze heb je meer energie, kan je je beter concentreren en voel je je ook beter. Wetenschappelijk bewezen!

Dit is het ideale recept voor een heilzame siësta:

• Een dutje van 10 tot 20 minuten ontspant je helemaal en je voelt je niet suf als je wakker wordt. Hoef je niet meteen weer alert te zijn? Slaap dan 45 minuten tot een uur.
• Het beste moment van de dag is vlak na de middag, na een lichte lunch.
• Ga liggen als dat kan, want dan is je rust dieper.
• De ideale plek is stil, rustig, vrij donker en comfortabel. Zet eventueel een koptelefoon op om het omgevingsgeluid te dempen.
• Gebruik een wekker (op je smartphone), zodat je siësta niet te lang duurt en je niet plots uit een diepe slaapfase wakker schiet.
• Een dekentje doet soms wonderen om heerlijk te siësten.
• Natuurlijk zet je alle meldingen op je smartphone uit!

Niets is zo verkwikkend als een boswandeling, zonder doel en het liefst alleen. Het landschap helpt je om je hoofd leeg te maken, want je kijkt alleen maar naar de bomen, vogels, mieren en wolken. Deze fascinerende taferelen brengen je tot rust, op voorwaarde … dat je je smartphone thuis laat. Dus geen foto’s, sociale media, berichten of meldingen. De natuur en jij, verder niets. Ga op het malse gras liggen, observeer de boomkruinen, wandel rond op blote voeten, rust uit tegen een boom, sluit je ogen en … adem.

Al gehoord over ultraslow leven? Je maakt alles bewuster mee, elk moment krijgt je volle aandacht. Zit je in de wachtkamer bij je huisarts? Laat je telefoon in je zak zitten, neem geen boek of tijdschrift, maar observeer je omgeving en breng gewoon geduld op. Rij je ergens alleen naartoe met de auto? Schakel elke afleiding uit – dus geen muziek of podcasts – en concentreer je op het landschap, zonder ergens aan te denken. Sta op kantoor af en toe eens op om uit het raam te kijken, je uit te rekken en te observeren. Blijf zo vijf tot tien minuten staan en adem diep in en uit. Eet je alleen? Kauw aandachtig op elke hap, wees je bewust van de smaken en scrol zeker niet eindeloos door je sociale media.

Je smartphone is niet alleen nuttig en soms zelfs onmisbaar, maar ook verslavend. Hoe vaker je hem gebruikt, hoe meer hij je aandacht kaapt, je brein overprikkelt en je belet om niets te doen. Afkicken is niet eenvoudig. Zet zo vaak je kan de meldingen uit, leg je telefoon in een andere kamer, hou je schermtijd binnen de perken, las af en toe een “smartphoneloze” dag in … Wil je nog meer tips? Lees dan zeker dit artikel.

Natuurlijk, hoewel het eenvoudiger is om het in je eentje te doen. Je zou met je kinderen of partner af en toe een pauze kunnen inlassen. Probeer of yoga of meditatie jullie ligt. Te hoog gegrepen? Dan liggen een stille boswandeling, rustig spelletje of een uurtje samen lezen misschien meer voor de hand. Het is belangrijk dat je rituelen invoert, die iedereen na een tijdje vanzelfsprekend vindt.

Misschien kan je na het lezen van dit artikel al meteen beginnen door 15 minuten helemaal niets te doen. Succes!