Energiequiz: kun jij deze drie vragen beantwoorden?

Ze zeggen soms dat je iets pas echt goed begrijpt als je het kunt uitleggen aan een kind. En terecht, want het is niet altijd gemakkelijk om complexe zaken uit te leggen in eenvoudige woorden en de interesse te wekken van die fonkelende oogjes ... Energie is daar een perfect voorbeeld van. We hebben het er elke dag over en ze is alomtegenwoordig in ons leven. Maar kun jij het juiste antwoord geven als kinderen onderstaande vragen stellen?

Eerst even dit: in de natuur kun je geen nieuwe energie maken en ook niet vernietigen. Je kunt alleen energie omzetten, van de ene in de andere vorm. Gas is primaire energie en is dus rechtstreeks aanwezig in de natuur. Elektriciteit is op haar beurt secundaire energie en het resultaat van een omzetting. Een woordje uitleg.

Elektriciteit is onmisbaar voor heel wat toepassingen. Je kunt er je huis mee verlichten, toestellen mee laten werken en zelfs een auto mee laten rijden! Maar hoe wordt elektriciteit dan geproduceerd? Heel eenvoudig: we nemen bestaande energie (een energiebron) en zetten die om in elektrische energie. Welke energiebronnen? We gebruiken vooral deze zes:

1. De meest voor de hand liggende energiebron is zonne-energie. Met zonnepanelen vangen we zonnestralen op en zetten die om in elektriciteit.
2. Je kent zeker ook windenergie: de wind doet de wieken van windturbines draaien om elektriciteit te produceren.
3. Waterkracht is ook een energiebron: het stromende water doet een turbine draaien, bijvoorbeeld aan een stuwdam.
4. We halen ook energie uit biomassa, door plantaardig of organisch afval te vergisten of te verbranden (zoals hout, bijvoorbeeld).
5. Er is ook de elektriciteit afkomstig van de verbranding van fossiele brandstoffen, zoals gas, olie en steenkool.
6. Ten slotte gebruiken we kernenergie, die ontstaat door uranium- of plutoniumatomen te splitsen.

In België gebruiken we al deze energiebronnen om elektriciteit op te wekken. Dat noemen we vaak de 'energiemix'. Maar soms hebben we meer elektriciteit nodig dan we zelf kunnen produceren. Dan halen we die extra elektriciteit uit andere Europese landen. En omdat alle Europese landen met elkaar verbonden zijn, is elektriciteit uitwisselen niet moeilijk! Dus: we voeren elektriciteit in als we ze nodig hebben en we voeren ze uit als we er te veel hebben.
 

Gas is primaire energie. Dat betekent dat het aanwezig is in de natuur. Het is een fossiele brandstof die over een heel lange periode van soms tot wel 650 miljoen jaar ontstaat door de ontbinding van planten- en dierenresten. Het zit in rotsen, die we 'sedimentgesteente' noemen. Door de hitte en druk wordt dat materiaal geleidelijk omgezet in gas. Met geavanceerde systemen kunnen we dat gas uit die ondergrondse 'afzettingen' halen en zo kun je er uiteindelijk je woning mee verwarmen. Een heus traject. Een woordje uitleg is hier dus zeker op zijn plaats.

Een antwoord leidt vaak naar nieuwe vragen. En zo leer je ook het meeste bij. Je vraagt je dus misschien af hoe je met een gas dat in de tijd van de tyrannosaurussen en diplodocussen werd gevormd vandaag je groenten kunt klaarmaken. Of hoe je je lampen kunt laten branden met een eenvoudige schakelaar. Hoe geraakt die energie met andere woorden tot in jouw huis? Interessante vraag! 

Het startpunt van elektriciteit zijn de elektriciteitscentrales, zowel in België als in onze buurlanden. Van daaruit wordt de elektriciteit getransporteerd langs elektriciteitssnelwegen: de hoogspanningslijnen. Als de elektriciteit in jouw buurt is aangekomen, wordt eerst de spanning ervan verlaagd (in tussenstations). De stroom die dan je huis binnenkomt, staat meteen ter beschikking van je stopcontacten voor je koelkast, tv of zelfs je warmtepomp. 

Gas is een ander verhaal, want in België zijn er geen natuurlijke gasreserves. We moeten het dus uit andere landen invoeren, zoals Nederland, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk, Qatar of Duitsland. Hoe dat in zijn werk gaat? Zodra het gas in die landen uit de bodem is gehaald, kan het op twee manieren tot in België geraken:

• Het gas wordt getransporteerd via een uitgebreid leidingennet (gaspijpleidingen) over land of onder de zee (bijvoorbeeld onder het Kanaal);
• Ofwel wordt het vervoerd met gigantische schepen, methaantankers genaamd, via de terminal van Zeebrugge. Deze schepen vervoeren het aardgas in vloeibare vorm, omdat het zo 600 keer minder plaats inneemt dan in gasvorm. Daarna wordt het opnieuw in gas omgezet. 

En als het gas in België is aangekomen? Lokale distributiebedrijven in elk gewest, zoals Fluvius in Vlaanderen, Sibelga in Brussel en ORES in Wallonië, verdelen het gas tot in je woning. Je kunt er dan je woning mee verwarmen, een heerlijk warme douche mee nemen of lekkere pannenkoeken bakken!

Wil je weten wat kinderen erover zeggen? Hun antwoorden zie je in dit filmpje. Spontaniteit gegarandeerd!

Eerst een belangrijke vaststelling: op onze mooie planeet zijn sommige energiebronnen niet onuitputtelijk. We verbruiken ze geleidelijk en er blijft dus steeds minder van over. Dat geldt bijvoorbeeld voor fossiele brandstoffen zoals aardolie, aardgas en steenkool.