10 tips voor een mooie en milieuvriendelijke tuin voor weinig geld
Als de lente weer in het land is, kriebelt het om weer te tuinieren, gewoon om je te ontspannen en je goed te voelen. In het weekend of op een mooie avond buiten tijd doorbrengen is daarvoor ideaal. Kijken hoe groenten groeien die je zelf gezaaid of geplant hebt, hoe het fruit rijp wordt: het is puur genieten. Momenteel spreekt natuurlijk ook het milieu een woordje mee wanneer je aan de slag gaat in je tuin of moestuin, op je terras of zelfs op je stadsbalkon. Als je zorg draagt voor de natuur, verzorg je ook jezelf. Laten we er dus maar meteen mee beginnen!
1. Regenwater, bron van leven
Water is kostbaar en schaars en dus moeten we er zeker zuinig mee omspringen. Een tuin heeft gemiddeld 15 tot 20 liter water per vierkante meter nodig. Maar als we het slim aanpakken, hoeven we weinig of geen (duur) kraantjeswater te gebruiken. Regenwater is gratis en in België gemiddeld overvloedig aanwezig, want het regent bij ons iets minder dan 200 dagen per jaar. Je hoeft het regenwater dat van je dak stroomt alleen maar op te vangen en op te slaan in een regenton of regenwaterput. Ideaal voor je planten en moestuin in droge periodes!
Woon je in de stad? Ook daar vang je regenwater op, bijvoorbeeld met een trendy regenton.
2. Precies genoeg water geven
Te veel water aan je planten geven doet ze vaak meer kwaad dan goed. En we mogen zeker ook geen water verspillen. De oplossing? Micro-irrigatie! Deze term dekt allerlei systemen om je tuin of moestuin net voldoende water te geven, met druppelsystemen, nevelaars of lagedruksproeiers. Je bespaart water, de waterafgifte aan je planten is beter en je maakt het jezelf makkelijk! Nog een laatste tip: geef je tuin of moestuin bij voorkeur ’s ochtends of ’s avonds water om te vermijden dat de hitte van de dag je “inspanningen” doet verdampen. Maar als het weerbericht regen voorspelt, hoef je natuurlijk geen water te geven!
3. De voordelen van mulchen
Mulchen is een must! Maar wat is het eigenlijk? Het is een slimme techniek om de bodem te bedekken met organisch materiaal zoals grasmaaisel van je gazon, houtsnippers, dode bladeren, enz. Net zoals in de natuur eigenlijk, waar de grond ook nooit onbedekt is. Op die manier bescherm je hem tegen wind, koude en felle zon. Mulchen houdt het vocht in de bodem, onderdrukt eenjarig onkruid en bevordert de productie. Strooi dus van midden april tot midden mei een laag “mulch” over de vochtige aarde van je moestuin, rond de stam van fruitbomen en struiken en kijk hoe het wonder zich voltrekt. Als je eenmaal de stap naar mulchen hebt gezet en gemerkt hoeveel voordelen het oplevert, dan wil je het niet meer missen!
4. Recycleer je organisch afval
Net zoals een duurzame tuin niet zonder een mulchlaag kan, is ook compost onmisbaar. Composteren betekent dat je al je tuinafval (grasmaaisel, loof van je moestuin, enz.) en je keukenafval (schillen, koffiedik, enz.) op één plaats samenbrengt en de natuur zijn gang laat gaan. Na een natuurlijk ontbindingsproces van de organische materialen gebruik je wat er overblijft om de bodem te voeden. Het is immers 100% natuurlijke meststof. Deze recyclage-inspanning is een weldaad voor je portefeuillen en het milieu!
Geen plaats om te composteren op het balkon van je appartement? Ontdek dan de voordelen van de technologische compostbak Greenzy, een groenafvalbak voor in de keuken die zonder geurtjes of moeite composteert. Uitgevonden door drie jonge Belgen.
5. Gebruik 100% natuurlijke en biologische meststoffen
Klinkt “brandnetelgier” je bekend in de oren? Waarschijnlijk niet, maar toch is het de ideale oplossing om de bodem te voeden, je planten te doen groeien, sommige ziektes te vermijden en parasieten weg te jagen. Een natuurlijke en efficiënte meststof die je zelf maakt! Je hebt dus geen chemische producten meer nodig, die slecht zijn voor milieu en gezondheid. Dit is het wonderrecept:
- Neem een grote oude emmer of bak, doe er 10 liter (regen)water in en voeg 100 gram gedroogde brandnetels of 1 kilo verse netels toe.
- Laat 2 weken trekken en roer er elke dag eens in.
- Filter het mengsel om de resterende brandnetelvezels te verwijderen.
- Verdun de oplossing (1 liter op 10 liter water) bij gebruik.
- Besproei je planten bij het begin van het groeiseizoen om de twee of drie weken met de meststof.
6. Zet de juiste planten op de juiste plek
Het klinkt logisch, maar wordt vaak vergeten: teel vooral lokale groenten die aan ons Belgisch klimaat zijn aangepast. Hoe exotischer de plant, hoe meer zorg ze nodig heeft (meststoffen, water, enz.) om ze te doen groeien!
Dat geldt trouwens ook voor je stadsterras of balkon. Sommige bloemen en planten zijn beter voor die omgeving geschikt dan andere. Ga dus vooral voor inheemse kruiden zoals bieslook, basilicum of salie. En als je fruit of groenten wilt telen? Geef dan de voorkeur aan een citroenboompje, kerstomaatjes, aubergines, radijsjes of courgetten. Om je terras of balkon te decoreren heb je veel aan verticaal groeiende planten, zoals klimplanten of afhangers in (milieuvriendelijke) potten.
7. Help de natuur om jou te helpen
Waarom tegen de stroom in roeien als je je kunt laten meedrijven? Dat is in een notendop het principe van permacultuur: je tuin beleven op een manier die duurzaam en in harmonie met de natuur is. Biodiversiteit is in dat verband het sleutelwoord. Dat wil zeggen: een plek creëren die optimaal geschikt voor fauna en flora. Laat dieren en planten in een “team” samenwerken om je te helpen. Drie voorbeelden maken dit duidelijk:
- Bloemen die honing produceren, zoals blauweregen, lelies of bernagie, trekken bestuivende insecten aan, vooral bijen en vlinders. Die voeden je groenten en smullen van de bladluizen. Een flinke meevaller! Foeragerende bijen steken bovendien meestal niet! En waarom zou je geen stap verdergaan en achteraan in je tuin een klein bijenkastje installeren?
- Een poel, kleine vijver of wadi (groene greppel in stedelijk gebied) is een mooi en verfrissend rustpunt in de zomer. Ze trekken ook veel kleine “hulpdieren” aan (kikkers, vogels, libellen, lieveheersbeestjes, enz.) die heel nuttig zijn om allerlei ongedierte, bladluizen en rupsen te bestrijden.
- Een “wilde” ruimte. Laat een hoekje van je tuin gewoon verwilderen (lekker minder werk voor jou!). Net zoals een vijvertje is zo’n plek heel aantrekkelijk voor allerlei dieren die houden van hagen, struikgewas, keien, boomstronken, een dode boom of doornstruiken. Heel die “bende” gaat graag aan de slag voor jou, om de bodem te verbeteren, je productie te verhogen en je tuin aantrekkelijker te maken.
8. Steek de handen uit de mouwen
Een grasmaaier om te duwen, een ouderwetse, maar efficiënte tuinschaar, een woelvork, … stuk voor stuk gereedschap om - zonder motor! - je tuin in topconditie te houden. Vraagt iets meer spierkracht, maar geeft meer voldoening en is aangenamer dan weekends vol ronkende motoren in de tuinen. Je bespaart brandstof, werkt nauwkeuriger en tuiniert met een lagere CO2-afdruk.
9. Laat de zon schijnen na zonsondergang
10. Dansen met de maan
Het is bekend dat de maan de getijden beïnvloedt en je haar doet groeien, maar ook op planten oefent ze veel invloed uit. Hou dus één oog op de maankalender als je tuiniert, dan verhoog je je kansen op succes. Je samenwerking met ons nabije hemellichaam levert je onder andere deze voordelen op:
- Een wassende maan (een sikkel waarmee je de letter “p” kunt vormen) geeft levenskracht en maakt je planten sterker. Een geschikt moment om te snoeien!
- Het laatste maankwartier (een sikkel waarmee je de letter “d” kunt vormen) is geschikt om groenten op te eten of te bewaren en om groene meststoffen te gebruiken.
- Een maan die hoog aan de hemel staat, oefent vooral invloed uit op de plantendelen boven de grond. Profiteer ervan om te enten, te zaaien, bladgroente te oogsten, bloemen en fruit te plukken, enz.
- Omgekeerd, als de maan laag en dicht bij de horizon staat, beïnvloedt ze het sap, dat dan naar de wortels stroomt. Dat is het moment waarop je hebt gewacht om te knippen, uit te planten, aan te planten, enz.
Nog een laatste “maantip”: het is geen goed idee om te tuinieren tijdens de vier dagen van een “maansknoop”, wanneer de maan en de aarde dicht bij elkaar staan.
Extraatje: een natuurlijk en milieuvriendelijk zwembad
De herhaalde lockdowns van de laatste jaren hebben de populariteit van zwembaden sterk doen toenemen. In 2021 werden er in België ruim 5 000 zwembaden aangelegd! Koester jij ook plannen? Ga dan voor de natuurlijke versie: een zwemvijver. Voor een zwemvijver heb je geen chemische producten nodig, want planten filteren het water. Dat is goed voor je gezondheid en de planeet, maar een zwemvijver is wel duurder (vanaf 25 000 euro) dan een klassiek model. Daar staat tegenover dat het onderhoud van zo’n waterpartij voordeliger is, er mooier uitziet, minder CO2-uitstoot veroorzaakt en goed is voor de natuur!
