11 vragen en je weet alles over de warmtepompboiler

Warmtepompen raken stilaan ingeburgerd. Dat is niet echt verwonderlijk, want zo’n toestel is perfect voor nieuwbouw en andere goed geïsoleerde woningen. Een warmtepomp is milieuvriendelijk, biedt veel comfort en levert op termijn zelfs besparingen op. Onder de talrijke uitvoeringen die verkrijgbaar zijn, is momenteel vooral de warmtepompboiler erg “hot” om sanitair warm water aan te maken. Hoe werkt zo’n toestel en welke voordelen biedt het?

Een warmtepompboiler is een innoverend en energie-efficiënt alternatief voor een klassieke elektrische boiler, zowel in de zomer als in de winter. Bovendien is het een milieuvriendelijke oplossing, die functioneert met hernieuwbare energie. Tegelijk levert het systeem je aanzienlijke besparingen op, want het verbruikt maar één derde van de energie van een klassieke elektrische boiler om sanitair warm water te produceren. En dat zie je snel aan je factuur, aangezien je 66% van je energieverbruik voor het opwarmen van het sanitair water bespaart! Als je bovendien je warmtepompboiler combineert met zonnepanelen, dan sla je twee vliegen in één klap, maar daar komen we nog op terug.

Naast de aanzienlijke voordelen zijn de minpunten bijna verwaarloosbaar:

• Geluid: het systeem maakt wel wat meer lawaai dan een klassieke elektrische boiler, 30 en 50 dB; ter vergelijking een "stille vaatwasser" is tussen 40 en 45 dB. Je installeert het dus beter niet in je salon!
• Opwarmtijd: een warmtepompboiler doet er wat langer over om je sanitair water op te warmen, meestal 1 tot 2 uur. Laat daarom zeker een waterreservoir installeren dat voldoende groot is.
• Ruimte: voor de installatie van je warmtepomp en het grote waterreservoir heb je een vrij groot ruimte nodig. Om optimaal te functioneren moet het systeem bovendien over een luchtvolume van minstens 20 m³ beschikken. Dus als je toestel zich in een leeg ruimte van 4 bij 3 meter met een plafondhoogte van 2,5 meter bevindt, is alles in orde. Het luchtvolume is dan groot genoeg voor een optimale werking. Maar als het ruimte te klein is of als er zich andere voorwerpen in bevinden, dan moet je ventilatieleidingen aanbrengen. Er moet immers voldoende buitenlucht worden aangevoerd en gebruikte lucht afgevoerd.

Heel veel gezinnen kunnen baat hebben bij zo’n milieuvriendelijk en energiezuinig verwarmingstoestel dat hun budget ontziet. Het is bijzonder interessant voor:

• woningen die nog zijn uitgerust met een oude elektrische waterverwarmer,
• woningen die over zonnepanelen beschikken.

Dankzij een ventilator (1) recupereert de warmtepomp de warmte die van nature aanwezig is in de buitenlucht. Dit proces verbruikt heel weinig elektriciteit. En wat gebeurt er dan met die warmte? 

Deze gratis warmte wordt vervolgens gebruikt om een koelmiddel op te warmen. Enkele graden opwarming zijn al voldoende om het te doen koken en in stoom om te zetten (2). Door ook nog eens de druk te verhogen met een compressor (3) ontstaat er voldoende warmte om je sanitair water op te warmen. 

De stoom stroomt door een condensor (4) die rond een waterreservoir is gewikkeld. Het koude water in het reservoir wordt daardoor voldoende opgewarmd, zodat er uit de kranen in je woning warm water stroomt. 

Als het koelmiddel zijn warmte heeft afgegeven, wordt het weer een vloeistof. Vervolgens verlaagt de ontspanner (5) de druk tot op het oorspronkelijke niveau. En dan start de cyclus weer van voren af aan! 

Hoeveel een warmtepompboiler verbruikt, hangt af van zijn COP. Wat is dat nu weer? De COP is de energetische prestatiecoëfficiënt die het rendement van de warmtepomp uitdrukt. Hij meet de verhouding tussen de energie die aan het water wordt overgedragen en de energie die de warmtepomp verbruikt om te functioneren. De COP is vooral handig om de prestaties van verschillende toestellen met elkaar te vergelijken.

Bij een klassieke boiler op elektriciteit of gas is de COP meestal lager dan 1. Bij het omzetten van elektriciteit of gas treden er immers altijd verliezen op. Als zo’n toestel 1 kWh verbruikt, wordt er minder dan 1 kWh aan het water overgedragen. En bij een thermodynamische waterverwarmer? Afhankelijk van merk en model ligt de COP tussen … 3 en 5! Deze toestellen verbruiken dus 3 tot 5 keer minder stroom om hetzelfde watervolume tot dezelfde temperatuur op te warmen!

Je leest vaak dat een warmtepompboiler veel duurder is dan een klassieke elektrische boiler. Maar klopt dat wel? De aankoopprijs ligt inderdaad hoger, maar dankzij de gewestpremies en de aanzienlijke besparingen die het toestel oplevert, blijkt het een uitstekende investering. Natuurlijk spelen allerlei factoren een rol, zoals de hoeveelheid warm water die je verbruikt, de elektriciteitsprijs, de efficiëntie van de boiler, eventuele premies, enz.

In de praktijk mag je er in de drie gewesten op rekenen dat je de investeringen in een warmtepompboiler op ongeveer drie jaar hebt terugverdiend.

We hebben voor jou de rentabiliteit per gewest berekend, voor Vlaanderen, Brussel en Wallonië.

De efficiëntste systemen zijn in staat om binnenlucht of lucht afkomstig van je ventilatiesysteem aan te zuigen. Over het algemeen is de lucht binnen immers warmer dan de buitenlucht. Ook warmtepompboilers met een “smart grid-ready”-functie halen een heel hoog rendement. “Smart grid-ready” betekent immers dat je deze toestellen aan je zonnepanelen kunt koppelen, zodat ze die groene elektriciteit “slim” verbruiken. Dat leggen we hieronder verder uit.

Je mag immers niet vergeten dat een thermodynamische waterverwarmer altijd een extra warmtebron nodig heeft. Die wordt pas ingeschakeld wanneer het sanitair water niet snel genoeg wordt opgewarmd door je warmtepomp. Er zijn 4 systemen mogelijk:

• met een elektrische weerstand, meestal standaard voorzien op de warmtepompboiler,
• verbonden met een cv-ketel, een systeem dat hybride thermodynamische waterverwarmer wordt genoemd,
• verbonden met een zonneboiler op je dak,
• gekoppeld aan zonnepanelen, maar dit kan alleen met toestellen die over de “smart grid-ready”-functie beschikken.

Zoals je hierboven kon lezen, sla je met de combinatie van een “smart grid-ready” thermodynamische waterverwarmer en zonnepanelen twee vliegen in één klap. Je boiler - die in elk geval al 66% minder verbruikt dan een klassiek model - wordt gevoed door gratis zonne-energie wanneer die beschikbaar is. Nog beter zelfs: je warmwaterreservoir dient als “thermische batterij”. Het slaat de overtollige zonne-energie van je panelen op in de vorm van warmte. Die kun je dus later gebruiken, bijvoorbeeld om ’s avonds een douche te nemen. Dit is dus een efficiënte manier om je zelfverbruik te verhogen!

Zoals gezegd verleent elk Gewest premies bij de aankoop van een thermodynamische zonneboiler. De premies zijn onder andere afhankelijk van je inkomen.

We geven je graag meer informatie over alle premies die je per gewest voor je verwarming kunt krijgen, met inbegrip van de warmtepompboiler!

In de 3 Gewesten kent ook de federale overheid een tijdelijke btw-verlaging toe tot eind 2024. In plaats van 21% betalen eigenaars van woningen die nog geen 10 jaar oud zijn slechts 6% btw.  

Ontdek hoe je in 4 stappen een thermodynamische waterverwarmer in huis haalt met ENGIE!