Zonnepanelen: 21 woorden die alles duidelijk maken

“Voor je fotovoltaïsche energie kies je beter polykristallijne panelen in plaats van monokristallijne als je 3,5 kWp wenst te produceren om je 4000 kWh te dekken. Wij zullen het vermogen van je omvormer hieraan aanpassen. Je hebt geen driefasemeter nodig, een éénfasemeter is voldoende. Om de modules te integreren, raad ik je eerder een gemengde installatie aan.”

Klinkt dit als Chinees? Dat is heel normaal. Maar als je de volgende woordenlijst gebruikt, begrijp je alles wat je installateur je vertelt en hoef je helemaal niet meer te “doen alsof” als je nog eens praat met je vriend die ingenieur is ;-)

Voor we alle termen op een rijtje zetten, verduidelijken we graag enkele belangrijke basisbegrippen.

Als we het over “zonnepanelen” hebben, bedoelen we panelen die op een plat of schuin dak worden geïnstalleerd om elektriciteit op te wekken. De volledig correcte, maar zelden gebruikte naam van deze panelen is “fotovoltaïsche zonnepanelen”. Deze term is handig om het verschil aan te duiden met een tweede soort zonnepanelen: thermische zonnepanelen, vaak ook “zonnecollector” genoemd, die het centrale element van een zonneboiler vormen.

Fotovoltaïsche zonnepanelen bestaan uit cellen die een halfgeleidermateriaal bevatten (vaak silicium), dat het zonlicht rechtstreeks in elektriciteit omzet. Bij thermische zonnepanelen wordt de warmte van de zonnestralen benut om sanitair warm water op te warmen.

Opmerking: misschien gebruikt je installateur ook de term “fotovoltaïsche module” als hij het over een zonnepaneel heeft. Met andere woorden: een fotovoltaïsche of thermische zonne-installatie bestaat uit één of meerdere dergelijke modules.

Een kWh is de eenheid die wordt gebruikt om uit te drukken hoeveel elektriciteit een elektrisch toestel of een installatie produceert of hoeveel energie je verbruikt. 1 kWh stemt overeen met de energie die wordt verbruikt door een toestel met een vermogen van één kilowatt (of duizend watt) dat gedurende één uur functioneert.

De kWp is de eenheid die het elektrisch vermogen van zonnepanelen aangeeft. Als je zonnepanelen laat leggen op een dak met een geschikte helling en de juiste oriëntatie (30-36° zuid), dan komt in België 1 kWp overeen met een elektriciteitsproductie van ongeveer 900 kWh per jaar. Om voldoende stroom op te wekken om te voorzien in de gemiddelde jaarlijkse stroombehoeften van een gezin (3500 kWh) moet een installatie dus een vermogen van 4 kWp hebben.

De kWe is de eenheid waarin het netto elektrisch vermogen van een zonnepanelen-installatie uitgedrukt wordt. Dit vermogen wordt gemeten vóór de gelijkstroom die van de zonnepanelen afkomstig is eventueel in wisselstroom wordt omgezet om op het netwerk te plaatsen (zie ook 'omvormer').   Het netto elektrisch vermogen wordt als volgt berekend: het maximaal haalbaar vermogen min het gemiddelde vermogen van de installatie.

Welk type zonnepanelen is voor jou ideaal? We geven je graag een woordje uitleg.

Dit is de kern van je fotovoltaïsche installatie. De omvormer zet de gelijkstroom afkomstig van je zonnepanelen om in dezelfde wisselstroom als door het net wordt aangeleverd (230 volt). Soms heeft hij een display met de voornaamste gegevens van de stroomproductie. Het vermogen van de omvormer moet aangepast zijn aan het aantal panelen van de installatie. Het rendement van de installatie daalt als zijn vermogen te groot of te klein is.

Dit is het type digitale meter dat momenteel in de verschillende gewesten van ons land wordt geïnstalleerd. Deze slimme meter meet apart de stroom die je in het net injecteert en de stroom die je eruit opneemt.

Dit wordt ook wel het “compensatiemechanisme” genoemd. Als je de stroom van je zonnepanelen in het distributienet injecteert, daalt je meterstand. Omgekeerd loopt de meterstand verder op als je meer stroom uit het net afneemt dan je zonnepanelen produceren. Als je, over een jaar gemeten, precies evenveel stroom hebt verbruikt als je zelf hebt geproduceerd, dan staat er dus 0 kWh op je jaarlijkse energiefactuur. Let op: dit principe van de terugdraaiende meter wordt al een tijdje niet meer toegepast in Vlaanderen en Brussel en voor zonnepanelen die na 1 januari 2024 zijn geïnstalleerd en gekeurd ook niet meer in Wallonië.

De groene meter bepaalt hoeveel groenestroomcertificaten je ontvangt voor je stroomproductie. In Brussel zijn alle installaties ermee uitgerust. In Wallonië en Vlaanderen beschikken alleen oude installaties nog over een groene meter. In deze gewesten worden immers sinds enkele jaren geen groenestroomcertificaten meer toegekend.

Dit is een gewestelijke steunmaatregel voor bezitters van zonnepanelen. Eigenlijk gaat het om een virtueel tegoed, want een groenestroomcertificaat krijgt slechts waarde wanneer het wordt verkocht. Vlaanderen en Wallonië hebben dit systeem in 2014 afgeschaft voor nieuwe installaties in woningen. In Brussel bestaat het nog altijd.

Lees ook ons artikel: 5 vragen om alles te weten te komen over groenestroomcertificaten.

Bij integratie in het dak worden de zonnepanelen niet bovenop het dak bevestigd, maar vervangen ze de dakbedekkingselementen zelf. Bij integratie moet voldoende aandacht worden besteed aan waterdicht maken van het dak.

Zelfverbruik betekent dat je de elektriciteit die je zonnepanelen produceren op dat moment zelf verbruikt. Gewoonlijk gaat het om 30% van je totale productie. De rest komt dus op het net terecht. Maar er zijn 5 manieren om je zelfverbruik te vergroten!

Iedereen die zelf zijn energie opwekt, is een prosument. Het kan gaan om zonnepanelen, een windturbine, een systeem van warmte-krachtkoppeling, enz…

Dit is het tarief dat aan prosumenten wordt aangerekend voor het gebruik van het distributienet indien ze in het systeem met terugdraaiende teller zitten.

In Wallonië is het prosumententarief op 1 oktober 2020 ingevoerd, maar het wordt niet langer gesubsidieerd. En het verdwijnt er zelfs helemaal voor zonnepanelen die na 1 januari 2024 worden geïnstalleerd en gekeurd, omdat zonnepanelenbezitters nu een vergoeding kunnen krijgen voor de stroom die ze in het net injecteren.

Het prosumententarief bestaat niet in Brussel. In Vlaanderen wel maar nog alleen voor oudere installaties met terugdraaiende teller. Na 2021 wordt het niet meer toegepast voor nieuwe installaties. 

Geldt in Vlaanderen, Brussel en Wallonië, voor de elektriciteit die je in het net injecteert, maar in dit laatste gewest alleen voor installaties die na 1 janauri 2024 in gebruik zijn genomen. Dit tarief stelt je in staat om de stroom te verkopen die je opwekt, maar zelf niet verbruikt. Het betreft dus de elektriciteit die je zonnepanelen produceren, maar die je op dat ogenblik zelf niet verbruikt. Op deze pagina ontdek je hoe het injectietarief werkt.