Je overtollige energie delen of verkopen? Dat kan!

Je hebt zonnepanelen geïnstalleerd en dat is natuurlijk een schitterend idee. Je beschikt nu immers over energie voor je toestellen in huis en om je elektrische auto op te laden. Maar soms wekt je installatie meer energie op dan je verbruikt. Wat doe je met dat “overschot”? Je kunt het natuurlijk opslaan in een thuisbatterij of op het net zetten en aan je leverancier verkopen via het injectietarief (in Vlaanderen en Brussel). Nu is er nog een andere mogelijkheid: de energie die je opwekt, maar niet onmiddellijk verbruikt, delen met of verkopen aan andere consumenten.

Je bent dan een “actieve” klant, die zijn overtollige energie deelt met zijn familie, buren of zelfs de hele wijk. Zoiets heet energy sharing en het principe bestaat al een tijdje. Nu is het ook in de praktijk mogelijk in heel België, al gelden in elk gewest eigen voorwaarden en regels. In Wallonië is het nog even wachten tot het wetgevende kader helemaal is uitgewerkt. Dat zou tegen midden 2023 het geval moeten zijn en dan kun je ook daar je energie delen of verkopen.

Blijkt het voor jou niet mogelijk om zonnepanelen te installeren? Maar wil je wel graag de hernieuwbare energie van je buren of een familielid gebruiken? Dan is energiedelen beslist ook voor jou een goed idee!

Om te beginnen geniet je een financieel voordeel, want je ontvangt een bedrag voor het aantal kilowattuur dat je produceert én deelt met anderen. Je energiefactuur valt dus lager uit. Ook wie energie ontvangt, doet voordeel, want hij of zij betaalt vaak minder dan de marktprijs! Interessant, maar hoeveel bespaar je? Dat hangt af van je woonplaats: elk gewest hanteert een eigen systeem, met aparte modaliteiten en prijzen.

Energiedelen biedt nog meer voordelen, voor het milieu en de samenleving. Door je overtollige hernieuwbare energie te delen geef je anderen immers toegang tot lokaal geproduceerde energie. In zekere zin word je een producent van duurzame elektriciteit voor je omgeving en lever je een bijdrage aan de energietransitie!

Ook maatschappelijk mag je de impact van energiedelen niet onderschatten. Als familieleden, vrienden en soms hele wijken energie met elkaar uitwisselen, halen ze hun banden nauwer aan. Soms ontstaan zo zelfs hechte energiegemeenschappen en krijgen burgers toegang tot gedecentraliseerde energieproductie.

Er zijn allerlei vormen van energiedelen mogelijk, afhankelijk van het aantal deelnemers, hun onderlinge banden en de afstand tussen de “producent” en de afnemer(s). Eén element hebben ze nochtans gemeen: de uitgewisselde energiestromen lopen altijd via het bestaande openbare elektriciteitsnet. Je deelt dus nooit rechtstreeks energie met je buren of ruimere omgeving!

Er zijn hoofdzakelijk 3 grote soorten energiedelen, al dan niet tegen een bepaalde vergoeding:

Om één enkele persoon in staat te stellen jouw overtollige hernieuwbare elektriciteit te verbruiken, hoef je alleen maar een overeenkomst af te sluiten en onderling een prijs te bepalen (gratis mag ook). De praktische details hangen van je gewest af, want Vlaanderen, Brussel en Wallonië hebben eigen systemen uitgewerkt.

Stel dat je in een appartementsgebouw woont en dat verschillende bewoners beslissen om de hernieuwbare elektriciteit te delen van de zonnepanelen die bijvoorbeeld de mede-eigendom op het dak heeft laten installeren. Ook in dit geval sluiten alle deelnemers een overeenkomst af en bepalen ze een verdeelsleutel. De praktische details hangen opnieuw af van het gewest waarin het gebouw ligt.

Er zijn twee types mogelijk: een energiegemeenschap van burgers en een hernieuwbare-energiegemeenschap. Het idee is altijd hetzelfde: meerdere actieve klanten die bij elkaar in de buurt wonen sluiten een overeenkomst en creëren een gemeenschap, dat wil zeggen een organisatie met eigen rechtspersoonlijkheid die alle aspecten van het energiedelen kan regelen. De gemeenschap mag een hele waaier aan activiteiten uitoefenen, naast de energieproductie. Denk aan elektrische voertuigen opladen door in de wijk bijvoorbeeld een laadpaal te installeren of energiediensten aan te bieden. De gemeenschap kan ook een flexibele energievoorziening organiseren, waarbij verbruikers (tijdelijk) minder vermogen ontvangen om overbelasting van het net te vermijden. Opnieuw heeft elk gewest eigen accenten gelegd.

Wil je meer weten over al deze formules in jouw gewest? Je vindt meer uitleg in ons artikel dat helemaal aan energiedelen is gewijd.

Wat alle mogelijke formules om energie te delen gemeen hebben, is dat ze dienen om het zelfverbruik van “producenten” van zonne-energie te verhogen. Bij de persoon-aan-persoon verkoop wordt alleen een tijdelijk overschot uitgewisseld, terwijl bij een mede-eigendom of een energiegemeenschap de deelnemers de productie permanent onder elkaar delen. 

Bij energiedelen geldt altijd één bindende voorwaarde: alle deelnemers moeten in hetzelfde gewest wonen. Maar ze moeten niet bij dezelfde energieleverancier zijn aangesloten (al blijft het een uitstekend idee om ENGIE klant te zijn of te worden). Nog een verplichting, die voor de hand ligt, is dat alle deelnemers over een digitale meter met ingeschakelde communicatiefunctie moeten beschikken. Ze moeten immers productie- en verbruiksgegevens kunnen uitwisselen. Het systeem is dan in staat om “slim” te controleren of productie en verbruik per kwartier overeenstemmen.

Vergeet ook niet dat je je energie pas kunt beginnen te delen of te verkopen als je je project hebt aangemeld (aan je netbeheerder, je energieleverancier en de energieregulator van je gewest).

Elk gewest leg bovendien eigen voorwaarden op. Op voorhand voldoende informatie inwinnen is daarom zeker een goed idee, bijvoorbeeld op onze website en bij andere instanties. Ga bijvoorbeeld naar de website van de netwerkbeheerder in jouw gewest:

• Fluvius in Vlaanderen;
• Sibelga in Brussel;
• Een hoofdzakelijk ORES of RESA in Wallonïe. 

Ook bij de energieregulator van je gewest vind je veel informatie. In Vlaanderen is dat de VREG, in Brussel Brugel. In Wallonië kun je op de website van de CWaPE volgen hoe de regels in verband met energiedelen worden uitgewerkt en in de praktijk gebracht.

In Brussel is er ten slotte een facilitator – EnergieCommune – die actieve klanten helpt om alle vereiste stappen te zetten. Ook in Wallonië bestaat er zo’n organisatie. Je kunt ook de hulp inroepen van gespecialiseerde bedrijven zoals WeSmart. Vooral voor energiegemeenschappen komen hun advies en begeleiding goed van pas, bijvoorbeeld bij de oprichting.

Deelnemers aan één of andere formule van energiedelen ontvangen twee facturen voor hun energiegebruik. Eén factuur is afkomstig van de verantwoordelijke voor het energiedelen en heeft alleen betrekking op de ontvangen gedeelde energie, de andere komt van de energieleverancier voor alle andere energie die je verbruikt. Aangezien voor energiedelen altijd het bestaande openbare net wordt gebruikt, betaal je daarvoor transport- en distributiekosten en natuurlijk belastingen. Het gewest bepaalt via welke factuur deze kosten worden aangerekend.

Meer weten over energiedelen? Op onze website vind je een schat aan informatie!