Zo bouw je zelf een insectenhotel met het hele gezin

Heb je al eens gezien hoe een solitaire bij of een vlinder van bloem tot bloem vliegt, op zoek naar nectar? Of hoe een lieveheersbeestje de bladluizen van je rozenstruik oppeuzelt? Misschien hebben we te weinig oog voor al die beestjes, die nochtans belangrijk werk verrichten in onze tuinen en voor de natuur in het algemeen. Ze bestuiven bloemen, bestrijden invasieve planten, houden ongedierte in toom, enz.

Jammer genoeg worden de plekjes waar ze zich in hun element voelen steeds zeldzamer en is het voortbestaan van insecten en spinachtigen bedreigd. Die dappere bestuivers en helpers in onze tuinen verdienen dus een comfortabele en veilige schuilplaats. Met dit creatieve, leerrijke en ecologische project sla je … twee vliegen in één klap! Het is immers leuk om te doen en je kinderen ontdekken hoe belangrijk biodiversiteit is. Klaar om met je gezin gezellig te gaan knutselen en tegelijk de natuur te observeren en het milieu te beschermen?

Onze insecten hebben het moeilijk! Zo kunnen in België verschillende soorten zweefvliegen amper overleven. Deze vliegen vermommen zich als hommels en zijn uitstekende natuurlijke bladluisverdelgers. Ook veel spinnen en dag- en nachtvlinders zijn met uitsterven bedreigd. Bij de belangrijkste bestuivers, de bijen, heerst een grote sterfte, niet alleen bij ons, maar wereldwijd. Daar zijn veel oorzaken voor: het gebruik van pesticiden, de oprukkende industrialisatie, meer vervuiling, de klimaatopwarming, enz.

Toch is volgens de toonaangevende bioloog Dave Goulson “een wereld zonder insecten ondenkbaar. Ze zijn immers niet alleen mooi om naar te kijken, maar essentieel voor bijna alle andere soorten. Zonder overdrijving: ze houden onze planeet leefbaar!” Insecten zijn een cruciale schakel in de ecosystemen en voor onze voedselketen. Met een insectenhotel bied je hen een gezellig holletje om in te schuilen, eieren te leggen, enz. en zo bevorder je de biodiversiteit op onze planeet.

Een insectenverblijf inrichten is uitstekend om je kinderen naar de natuur te laten kijken, hun nieuwsgierigheid te prikkelen en … zelf nog iets bij te leren. Het is ook gewoon leuk om met het hele gezin een project tot een goed einde te brengen. Jullie leren samen de verschillende soorten insecten uit elkaar kennen en ontdekken welke rol ze vervullen in het ecosysteem. En wie meer weet over de natuur, is ook sneller bereid om ze te beschermen.

Een luxeverblijf voor onze gevleugelde vrienden bouwen is helemaal niet zo moeilijk. Iedereen, van klein tot groot, kan dus een handje toesteken. Je kinderen hebben één of meer zondagen een leuke bezigheid en achteraf kunnen ze zien hoe de holletjes stilaan bewoond geraken. Zo’n hotel staat mooi in je tuin, je recycleert materialen die toch maar rondslingeren (goed voor het milieu!) en buiten in de natuur bezig zijn is nog gezond ook!

Heb je je gezin enthousiast gemaakt voor de opdracht? Dan is het tijd voor actie! Spoor misschien eerst enkele insecten in je tuin op en toon ze aan je kinderen. Dan worden jullie plannen meteen concreter en begrijpen ze beter waarvoor jullie dit allemaal doen: een onderdak bieden aan die nuttige diertjes.

Vervolgens is het tijd om binnen aan de “tekentafel” plaats te nemen. Geef alle gezinsleden een groot blad papier en vraag hen om hun ideale insectenhotel te tekenen. Ze mogen hun verbeelding de vrije loop laten! Breng vervolgens alle ideeën samen en begin te brainstormen (een kop chocolademelk helpt …) tot het definitieve ontwerp vastligt.

Hou rekening met deze vereisten:

• De houten structuur van het hotel moet vooraan open zijn.
• Er moet zeker ook een dak op.
• Binnenin deel je het hotel in een reeks vakjes op, met wisselende afmetingen. Een groot hotel staat mooi in je tuin, maar als je het te groot maakt, krijgen je gasten misschien ruzie …

Trek nu weer de tuin in of ga naar een bos in de omgeving om de natuurlijke materialen te verzamelen die je nodig hebt. Denk aan stukken hout, bamboestengels, stro, dennenappels, stukken schors, takjes, enz.

Vul aan met afgedankte materialen die je vindt in je garage of tuinhuisje. Alles al eerder netjes opgeruimd? Klop dan aan bij de buren of ga langs in een tuincentrum. Voor de structuur gebruik je oude planken en binnenin komen bakstenen met gaten, stukken van terracotta bloempotten, golfkarton, enz. goed van pas.

Leg vervolgens nog gereedschap klaar en wat spullen om het hotel te versieren. En dan zijn jullie klaar om met de assemblage te beginnen.

Geef je insectenverblijf eerst een stevige structuur en begin dan aan een cruciale fase: hoe ga je de kamers inrichten? Elke insectensoort heeft immers haar eigen voorkeuren en bijvoorbeeld een vlinder en een solitaire bij hebben heel andere behoeften.

Hier kijken sommige insecten naar uit voor hun toekomstige woning:

• Hommels geven de voorkeur aan een gesloten doosje met aan één zijde een gaatje van 1 cm als in- en uitgang. En een plankje aan de uitgang van waarop ze kunnen wegvliegen, maakt ze helemaal blij!
• Plaats stukjes oude boomstronk dat als nestje kan dienen voor loopkevers. Die wil je immers graag in je tuin, omdat het geduchte vijanden zijn van slakken, naaktslakken, rupsen, enz.
• Met holle stengels (van braam- of frambozenstruiken, bamboe, vlier, enz.) lok je solitaire bijen en wespen naar je hotel.

• Vinden je kinderen lieveheersbeestjes schattig? Vul het holletje dan met droge bladeren en dennenappeltjes en maak gleufvormige openingen.
• Vlinders houden van een kamertje met een plank waarin spleten van 1 cm² zijn aangebracnt, met verder wat stro, honingbloemen, gras, enz.
• Een ander dier met rupsen en bladluizen op het menu is de oorworm. Die schuilt graag in een omgekeerde terracotta bloempot met een flinke portie stro.

Zijn de kamers voor je gasten klaar? Sluit dan de achterzijde af met een plank of heel fijn kippengaas. Je hotel moet natuurlijk ook bestand zijn tegen regen- of sneeuwbuien. Een hellend dak is dus ideaal, liefst bedekt met een waterdicht materiaal.

Eigenlijk is je hotel nu klaar, maar voor je kinderen is het pas helemaal af met de juiste versiering. Laat ze gerust hun gang gaan met natuurlijke verf, schelpjes, allerlei gerecycleerde spulletjes, enz. Wist je dat ze zo creatief zijn?

Een rustig hoekje is ideaal voor je tuinhotel. Plaats het stevig in de bodem, liefst op een hoogte van minstens 20 cm, zodat opstijgend vocht er geen vat op heeft. Of maak het vast aan een boom. Richt de achterkant naar de wind en de voorkant op het zonnige zuiden.

Als je het insectenverblijf in de lente of zomer installeert, kunnen je gasten er meteen intrekken. Op een ander moment kan natuurlijk ook, dan staat alles klaar wanneer ze op zoek gaan naar een plekje.

Insecten onderdak bieden in je tuin is fantastisch, maar vergeet het restaurant niet! Ze willen immers graag in de buurt van hun kamer aan tafel gaan. Om je hotel helemaal aantrekkelijk te maken, plant of zaai je in de buurt een grote variëteit aan bloeiende planten. Laat het “onkruid” gerust staan, dat is vaak hun lievelingskostje.

Je kinderen staan natuurlijk te popelen om hun gasten te verwelkomen. Je zal hun ongeduld wat moeten intomen, want vaak duurt het weken vóór de beestjes hun intrek willen nemen in je “AirBnB”.

Zodra je eerste gasten hun nieuwe woonst beginnen te verkennen, kan je ze discreet observeren. Welke soorten voelen zich er meteen thuis? Hoe gedragen ze zich? Vliegen ze vaak in en uit? Of vertrekken ze weer? Met wat geduld beleeft klein en groot urenlang plezier aan het nijvere insectenvolkje en leert iedereen veel bij.

Om indruk te maken op je kinderen, hun nieuwsgierigheid te prikkelen en gesprekken aan tafel op gang te brengen, gaat er niets boven enkele straffe verhalen, die natuurlijk helemaal waar zijn! Met deze 5 anecdotes oogst je zeker succes:

1. Eén enkele bij kan op een uur tot 250 bloemen bezoeken. Voor 1 kg honing zou ze op haar eentje bijna 3 miljoen bloemen moeten aandoen. Teamwork is de oplossing!
2. Lieveheersbeestjes kunnen op één dag tot 100 bladluizen verorberen. Een echt natuurlijk insecticide, vind je niet?
3. Een metselwesp of leemwesp vangt spinnen, verlamt ze met haar gif en legt er haar eieren in, zodat de larven zich ermee kunnen voeden. Vies of gewoon slim?
4. Een vlinder eet nectar uit bloemen … met zijn pootjes! Klaar voor een blinde proeverij?

Heb je de smaak te pakken gekregen en wil je nog meer doen voor de natuur? In dit artikel op onze blog leggen we je uit hoe je van je tuin een vogelparadijs maakt. Doe je mee?