10 tips om de milieu-impact van je huisdier te verlichten

Wat zijn ze schattig, lief, trouwe, grappig, fascinerend en soms al die dingen tegelijk! Als een dier eenmaal in ons leven is gekomen, wordt het al snel onmisbaar gezelschap en bijna een lid van ons gezin. In meer dan 90 miljoen Europese huishoudens woont minstens één huisdier, meestal een poes, hond of vogel. En in België? Bijna de helft van alle gezinnen biedt onderdak aan één of meer huisdieren.

Het populairste huisdier? De poes, op korte afstand gevolgd door de hond. Ook in huisdierenland is er veel diversiteit. Goudvissen zijn blijvers en we zien we ook veel “nieuwe gezelschapsdieren” (NGD) verschijnen, zoals parkieten, hamsters, Guinese biggetjes, konijnen, witte ratten en zelfs pythons. In België worden elk jaar ongeveer 56 000 NGD’s ingevoerd! Al die dierenliefde is niet goedkoop: de Belgen geven elk jaar 3,5 miljard euro uit voor hun huisdieren. Die tegelijk ook een last voor de planeet vormen.

Je huisdier eet (verpakkingen, vlees, pesticiden, enz.), heeft kattenbakvulling nodig, produceert uitwerpselen, tast de biodiversiteit aan, gebruikt plastic voorwerpen, enz. Het belast dus het milieu. Hoe sterk? Dat hangt af van allerlei factoren: hoe groot je huisdier is, welke specifieke behoeften het heeft, waar je woont, enz. Wetenschappers verschillen trouwens van mening, maar grofweg kun je stellen dat de impact van een flinke hond groter is dan van een poesje.

In cijfers:

• De koolstofvoetafdruk van een middelgrote hond (15 kg) zou over zijn volledige levensduur tussen 4,2 en 17 ton CO2 bedragen.
• Bij een kat zou het om 2,1 tot 3,5 ton CO2 gaan.
• Ter vergelijking: de gemiddelde Belg veroorzaakt het equivalent van 10 ton CO2 – maar dan wel per jaar!

Deze cijfers zijn nuttig om één en ander in perspectief te plaatsen, maar het is absoluut niet onze bedoeling om je afscheid te doen nemen van je viervoeter of zelfs maar je Duitse herder in te ruilen voor een huishagedis, omdat die minder “vervuilt”. We willen je alleen laten zien hoe je met enkele eenvoudige ingrepen hun ecologische voetafdruk beperkt. Het welzijn van je trouwe metgezel heeft daarbij voorrang. Eigenlijk net hetzelfde als we voor onszelf proberen te doen!

Ontdek dus onze 10 tips om “natuurlijker” samen te leven met je kat, hond of ander gezelschapsdier!

First things first! Een hond schaf je niet aan zoals een paar sokken. Het loont om goed na te denken vóór je die verbintenis op de lange termijn aangaat, met bijbehorende verantwoordelijkheid. Smeken je kinderen je om een nieuwe speelkameraad? Beantwoord dan eerst deze vragen:

• Is de soort die je voor ogen hebt, toegelaten in je gewest, Vlaanderen, Brussel of Wallonië?
• Heb je thuis voldoende ruimte?
• Hoeveel tijd kun je er dagelijks voor vrijmaken?
• En als je op vakantie gaat, wie ontfermt zich dan over het dier?
• Moet je huisdier buiten kunnen leven/lopen of heeft het andere specifieke behoeften?
• Enz.

Vergeet evenmin de financiële consequenties! Kopen hoeft niet altijd, ook adopteren is mogelijk. In de asielen wachten duizenden dieren op een nieuw baasje. Dit zijn de lijsten met asielen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië.

De laatste jaren leveren we zelf inspanningen om gezond en milieuverantwoord te eten. Maar kijken we wel met dezelfde kritische blik naar het etensbakje van hond of kat? Industriële voeding is voor niemand ideaal, ook niet voor je huisdier. Dat heeft met gezondheid te maken (denk bijvoorbeeld aan de pesticiden), maar ook met het milieu (talrijke verpakkingen en een meer vervuilend productieproces).

Welke alternatieven?

• Koop voeding in bulk om het afval te verminderen, zoals honden- en kattenbrokken van bij Colonel Gustave. Geen bulkwinkel bij jou in de buurt? Ga dan voor grote verpakkingen in karton of composteerbaar materiaal.
• Geef de voorkeur aan biovoeding, bijvoorbeeld met het AB-label.
• Kies 100% Belgische merken van evenwichtige voeding, zoals Sanalio Vet en Medor&Mirza, met een volledig gamma hondenproducten. Ook Sherkane is gespecialiseerd in producten voor honden en katten.
• Of waarom geen gezonde producten kopen en die zelf klaarmaken voor je viervoeter? Geen tijd? Dog Chef is een bedrijf dat gezonde maaltijden bij jou thuis levert!

Waarom zou de regel die voor ons geldt, ook niet opgaan voor onze huisdieren? We bedoelen: “minder, maar beter eten”. Want als we ze alleen de calorieën geven die ze nodig hebben, beperken we voedselverspilling. Dat is goed voor de planeet, maar ook voor je trouwe kameraad. Obesitas is immers een groot probleem bij gezelschapsdieren: meer dan de helft van de honden en katten in ons land zou overgewicht hebben! Hoe pak je dat aan? Volg de instructies op de verpakking en hou rekening met allerlei factoren: leeftijd, grootte en activiteitsgraad. Twijfel je? Praat er dan over met je dierenarts.

De vleesproductie eist een zware tol van milieu en planeet. Mensen houden daar steeds meer rekening mee, maar kunnen huisdieren vegetariërs worden? Eigenlijk niet en begin er nooit aan zonder advies van een dierenarts. In theorie zou het kunnen voor honden, want die zijn alleseters, maar katten eten uitsluitend vlees. Zet je huisdier dus in elk geval niet zomaar op een vegetarisch dieet.

Maar wat je wel kunt proberen – en ook dan is het advies van een dierenarts goud waard – is meer variatie in de eiwitten te brengen.

• Insecten zijn een interessante eiwitbron. Zo levert het Brusselse merk Bazoef een complete voeding op basis van  insecten voor katten, honden, vogels en vissen. 
• Er zijn nog andere vleesvervangers voor huisdieren op de markt, zoals tofoe op basis van soja of seitan, dat van tarwegluten wordt gemaakt.
• Ook eiwitten uit algen (groenwier, blauwalgen, enz.) beschikken over interessante eigenschappen inzake voedingswaarde en milieuvriendelijkheid.

Niet minder dan 33 kg per jaar, zoveel kattenbakvulling “verbruikt” een poes per jaar! De “minerale” versie ervan is een mengsel van kiezelaarde, krijt, zand of mineralen. Eigenlijk is het een niet-recycleerbaar chemisch product dat niet in de vuilnisbak thuishoort. Gelukkig bestaat er ook milieuvriendelijkere vulling, meestal op basis van houtkrullen of -zaagsel, hennep, stro of gerecycleerd karton. Deze biologisch afbreekbare vulling kan zelfs in de compostbak terecht. Toch moet je even opletten: haal de uitwerpselen eruit, meng de vulling niet met voedingsafval en gebruik ze uitsluitend voor je bloemen, niet voor de moestuin of fruitbomen.

Honden trekken hun neus op voor een kattenbak, maar ook poepzakjes kunnen milieuvriendelijker. In de winkel vind je zakjes in gerecycleerd plastic en papier of plantaardig materiaal. Je kunt die meestal meegeven bij de ophaling van biologisch afbreekbaar afval in je gemeente.

Ook jouw huisdier laat waarschijnlijk graag zijn “visitekaartje” achter, in de vorm van dode haren op de vloer, het tapijt, de zetel of je kleren. Waarom zou je die bij een volgende borstelbeurt niet bijhouden en … nuttig aanwenden? Je kunt ze immers composteren of klaarleggen voor de vogels die er in je tuin een nestje mee bouwen om hun eieren lekker warm te houden. Nog straffer: het Duitse merk Chiengora maakt er wol mee!

Speeltjes en kleertjes, een drink- of etensbak, mand, kooi, leiband … heb jij ook regelmatig zin om je kat, hond of hamster eens extra te verwennen? Dat mag uiteraard, maar geef misschien de voorkeur aan ecologisch verantwoorde spullen in natuurlijke materialen, zoals hout, riet, enz.

En waarom niet tweedehands? Keuze genoeg: op de vlooienmarkt, bij Spullenhulp, op een platform zoals 2dehands of Facebook Marketplace. Vergeet niet om alle spullen die je zo aankoopt goed te reinigen om de geurtjes van de vorige eigenaar te verwijderen.

Ben je handig aangelegd? Dan volstaat een beetje verbeelding om van een oud stuk karton een boeiend speelterrein voor jonge poesjes te maken of je hond te laten rennen achter een stok die je langs de weg of in het bos gevonden hebt. Ze hebben echt niet veel nodig om zich urenlang te amuseren.

Voor je aquarium of terrarium heb je licht en warmte nodig. Je tropische zoetwatervissen voelen zich in hun element in vrij lauw water en voor je slang creëer je met een lamp het dag- en nachtritme. Maar daardoor stijgt natuurlijk je energieverbruik. Kies daarom energiezuinige oplossingen, zoals natuurlijk daglicht of ledlampen, die tot 90% minder energie verbruiken dan een gloeilamp.

Ook je huisdier verzorgen, wassen, trimmen, enz. tast het milieu aan als je chemische producten gebruikt. Hoe pak je dit aan?

• Kies harde zeep, shampoo op basis van haver of avocado, balsem voor de voetkussentjes met galamboter en calendula.
• Witte wijnazijn is ideaal om hun speeltjes en andere objecten mee te ontsmetten.
• Ook van vlooien- en tekenbanden en parasietensprays bestaan er milieuvriendelijke versies. Kijk of er een Ecocert-label op vermeld staat.

Natuurlijk is het cruciaal om je woning goed te isoleren en energie te besparen, maar wat heeft dat nu met je huisdieren te maken? Wel, een slecht geïsoleerd honden- of kattenluikje kan heel wat warmte uit je woning laten ontsnappen. En dat merk je aan je factuur! Gelukkig bestaan er ook hiervoor nu oplossingen die de koude buitenhouden en de warme lucht binnen.

Elke hond heeft beweging nodig en regelmatig een flinke wandeling is dus een must. Maar laat je auto bij voorkeur in de garage staan, ook al ligt die mooie boswandeling dan misschien buiten je bereik. Je bewijst er je portefeuille én de planeet een dienst mee!