Einde van de mazoutketel? Wat zijn de alternatieven?
Na het Klimaatakkoord van Parijs in 2015 heeft België een koers uitgestippeld wat de energietransitie betreft. Dat gebeurde via de goedkeuring van het interfederale Energiepact 2050 en vervolgens via het Nationaal Energie- en Klimaatplan 2021-2030.
Een van de aanbevolen maatregelen? Het verbod op de verkoop van mazoutketels. Met de vele uitdagingen en het streven naar een meer koolstofneutrale toekomst in het achterhoofd, hebben de gewesten zich vervolgens over het ‘mazoutdossier’ gebogen en het geleidelijke einde van deze ketels aangekondigd. Dat is het resultaat van de gewestelijke Lucht-, Klimaat- en Energieplannen, of kortweg LKEP, die een echte roadmap vormen voor het gewestelijke transitiebeleid.
Maar hoe zit dat nu concreet en wat zegt elk gewest precies over de verkoop van mazoutketels?
Verbod op verkoop, niet op gebruik
In tegenstelling tot wat velen dachten bij de aankondiging van de eerste versies van het Energiepact, mag je je mazoutketel nog altijd gebruiken, zelfs na de verschillende gewestelijke einddatums. Het gaat dus niet om een verbod op het gebruik, maar wel op de verkoop van deze toestellen!
Als je je woning met deze brandstof verwarmt (net als ruim een derde van de Belgische gezinnen), mag je je huidige systeem dus gerust verder blijven gebruiken, zelfs na de einddatums die elk gewest heeft vastgelegd. Maar wat als je ketel aan vervanging toe is of als je gewoon op zoek wilt gaan naar een ‘schoner’ en efficiënter alternatief? Dan heb je er alle belang bij om alternatieve energiebronnen – zoals gas – te overwegen. In de eerste plaats omdat volgens sommigen de stookolieprijs de hoogte in zal schieten door de dalende vraag omwille van het verbod. Maar vooral omdat ook de gewesten verbodsmaatregelen hebben genomen. Een kort overzicht per gewest toont aan dat de hoogdagen van mazout wel degelijk geteld zijn …
Nu al in Vlaanderen …
Het Vlaamse Gewest hakte als eerste de knoop door: sinds 1 januari 2022 is het immers verboden om een mazoutketel – en zelfs een condensatieketel – te installeren in nieuwbouwwoningen of bij renovatiewerken waarbij het verwarmingssysteem wordt vervangen. Hetzelfde geldt als je je verwarmingstoestel moet vervangen en er een gasnetwerk beschikbaar is in je straat.
En in Brussel?
Ook in de hoofdstad is de deadline ook duidelijk vastgelegd: voor alle soorten gebouwen, geen oliegestookte ketels meer vanaf 1 juni 2025.
Welke einddatum in Wallonië?
In het Waalse Gewest verwarmt meer dan de helft van de gezinnen zich nog met mazout! Na verschillende maanden van discussie werd het Waalse LKEP (Lucht-, Klimaat- en Energieplan) 2030 goedgekeurd en weten we duidelijk welk lot de mazoutketels in het zuiden van het land te wachten staat. Concreet? De installatie van verwarmingstoestellen op mazout en steenkool zal vanaf 1 maart 2025 verboden zijn in nieuwe gebouwen. Bij vervanging van een oude installatie in een bestaand gebouw, zal dat verbod pas ten laatste op 1 januari 2026 van kracht worden. Met deze maatregel zouden alle ‘vervuilende’ installaties tegen 2050 vernieuwd moeten zijn. Om dit alles aan te moedigen, bestaan er gewestelijke premies, onder meer voor warmtepompen en thermodynamische boilers.
Meer info over alle verwarmingspremies in België voor 2023 vind je hier.
Overschakelen van mazout naar aardgas
Welke alternatieven zijn er dan om een lengte voorsprong te nemen? De eenvoudigste oplossing is om van mazout over te schakelen naar aardgas. De leidingen en radiatoren van een verwarming op mazout kunnen namelijk hergebruikt worden. Natuurlijk heb je wel een nieuwe ketel nodig (vanaf 4500€) en moet je de verwarming laten aansluiten op het aardgasnetwerk (gemiddeld 1000€, afhankelijk van de netwerkbeheerder). Goed om weten: sommige netwerkbeheerders doen de aansluiting gratis. Informeer je dus zeker vooraf.
Heb je nog een ondergrondse mazouttank, dan moet die verwijderd worden of, als dat niet mogelijk is, gevuld worden met zand of biologisch schuim door een erkende specialist.
Lees ook onze gratis gids: vervang je stookolieketel door een cv-ketel op aardgas.
Een andere oplossing is een ‘plug-in’ hogetemperatuur lucht/water-warmtepomp. Die kun je direct aansluiten op de bestaande verwarmingsbuizen. Kostprijs: ongeveer 14.000 euro, afhankelijk van het model.
Niet iedereen heeft aardgas in zijn straat…
Dat is de vaakst gehoorde bedenking bij het aangekondigde verbod op mazoutketels.
Terwijl aardgas over het algemeen wel beschikbaar is in de grote steden, is dat lang niet altijd het geval in kleinere gemeenten en dorpen. In sommige gebieden maakt de bodemstructuur aardgas zelfs totaal onmogelijk. Concreet heeft 35% van de woningen in ons land geen toegang tot het aardgasnetwerk. Velen vrezen dan ook dat ze verplicht zullen worden om over te schakelen naar peperdure verwarming op elektriciteit.
Toch zijn er nog andere mogelijkheden. Helaas zijn er altijd kosten mee gemoeid. En vaak zijn de alternatieven minder praktisch, minder esthetisch of iets moeilijker te installeren. Bijvoorbeeld:
➢ Een bovengrondse of ingegraven gastank. Nadeel: het gaat hier om propaan, geen aardgas.
➢ Een warmtepomp (zie boven). Nadelen: vooral geschikt voor nieuwbouw en 50 tot 100% duurder dan verwarming op mazout of aardgas.
➢ Een pellet- of biomassaketel. Voordeel: is compatibel met de leidingen van een mazoutverwarming. Nadeel: je hebt een ruimte nodig om pellets of organisch materiaal op te slaan.
Nog meer alternatieven ontdek je in ons artikel 9 verwarmingssystemen en hun verschillen.
Samengevat: alternatieven voor de mazoutketel zijn er voldoende, maar het verbod op de verkoop ervan zal sowieso financiële gevolgen hebben voor heel wat gezinnen. Reden te meer om alvast te anticiperen, want morgen is het al zover (of zelfs vandaag al). Lees zeker ook ons artikel – gewest per gewest – over de verwarmingsoplossingen en systemen voor sanitair warm water die het meest opbrengen …
Wij kunnen je helpen om je ketel te vervangen. Er zijn bovendien verschillende manieren om je nieuwe verwarmingsketel te financieren.
