9 verwarmingssystemen … en hun verschillen
Verwarmen met stookolie of gas
Tegenwoordig worden in ons land voor de centrale verwarming van woningen gewoonlijk condensatieketels op gas of stookolie geïnstalleerd. Deze moeten voldoen aan de nieuwe Ecodesign-normen die van toepassing zijn sinds 26 september 2015.
Alhoewel deze systemen perfect geschikt zijn om zowel een woning te verwarmen als om voor sanitair warm water te zorgen, verschillen ze op enkele punten van elkaar:
- Een nieuwe condensatieketel op aardgas is doorgaans minder duur dan een nieuwe stookolieketel. Voor een condensatieketel op aardgas heb je in Brussel en Vlaanderen ook nog recht op premies onder bepaalde voorwaarden;
- Het onderhoud van een aardgasketel is voordeliger en zo’n ketel heeft ook minder vaak onderhoud nodig dan een stookolieketel.
- Bij een aardgasketel heb je geen opslagruimte voor brandstof nodig, in tegenstelling tot de verwarmingsketel op stookolie waarvoor een opslagtank nodig is, ondergronds (werken!) of buiten (verlies van ruimte).
- Op langere termijn is het energieverbruik van aardgas en stookolie gelijklopend; maar wist je dat de aardgasprijs stabieler is dan de stookolieprijs? Dus geen onaangename verrassingen van het ene jaar op het andere. Daarbij komt nog dat de betaling van je aardgasrekening in maandelijkse bedragen je toelaat de kosten te spreiden in tegenstelling tot stookolie, waarvoor meteen betaald moet worden bij de levering.
- Wat het energieverbruik betreft, zijn aardgas en stookolie vaak vergelijkbaar. Maar terwijl de aardgasprijs traditioneel veel stabieler bleef dan de stookolieprijs, is juist het aardgas de laatste maanden flink duurder geworden. Je hebt er dus alle belang bij om het maandelijkse voorschot van je gasfactuur aan te passen, zodat je je jaarfactuur gespreid kunt betalen. Bij stookolie gaat dit meestal niet: je betaalt de hele factuur ineens bij de levering.
- Moet je de komende jaren je verwarmingsketel vervangen? Hou er dan rekening mee dat het toekomstige energiepact de verkoop van cv-ketels op stookolie vanaf 2035 zou kunnen verbieden. Werkt jouw centrale verwarming nu op stookolie? Weet dan dat het eenvoudiger is dan de meeste mensen denken om van stookolie op gas over te schakelen.
- Ook voor aardgasketels heeft Vlaanderen een aantal “klimaatmaatregelen” genomen, maar in de huidige context blijft een condensatieketel op aardgas beslist één van de beste keuzes.
De warmtepomp
Warmtepompen halen ongeveer twee derde van de warmte die ze leveren uit de omgeving (grond, lucht). Voor het overige derde verbruiken ze elektrische energie. Naargelang van de gebruikte technologie en de gekozen warmtebron uit de omgeving kunnen ze werken volgens een ratio van ¾ en ¼. Er zijn echter zowel voor- als nadelen aan verbonden: het is een ecologische oplossing voor jouw verwarming, maar warmtepompen zijn duur.
Warmtepompen staan in voor de verwarming van je woning en leveren ook sanitair warm water. Sommige modellen kunnen de lucht ook afkoelen en ’s zomers of wanneer de buitentemperatuur te hoog is zonder problemen de airco vervangen; het is wel aan te raden hiervan met mate gebruik te maken, omwille van het zeer hoge energieverbruik. In dat geval spreekt men van “omkeerbare warmtepompen”.
Er bestaan verschillende soorten warmtepompen. De 4 belangrijkste types zijn:
- lucht/water: de warmtepomp lucht/water put de thermische warmte uit de buitenlucht (aerothermie) met behulp van een compact toestel dat buiten geplaatst wordt: de buitenunit. Deze warmte wordt nadien overgebracht op het water van het centrale verwarmingssysteem in de woning.
- grond/water: de warmtepomp grond/water maakt gebruik van geothermie (of grondwarmte) om het water van het centrale verwamingscircuit op te warmen (of af te koelen). Dat betekent dat de warmte onttrokken wordt aan de grond en vervolgens overgebracht op het water van het verwarmingscircuit.
- lucht/lucht: dit type installatie onttrekt de latente warmte uit de buitenlucht en pompt ze aan een hogere temperatuur naar binnen om de binnenruimte te verwarmen.
- water/water: de warmtepompen water/water onttrekken de warmte aan het grondwater en geeft ze weer af via de condensator van het systeem.
Om het juiste type te kiezen hou je best rekening met verschillende factoren, zoals de energiebronnen die beschikbaar zijn rond de woning, het type installatie en het thermische vermogen dat je nodig hebt.
Enige nadeel: zelfs wanneer je een premie en een eco-lening kunt genieten, is een warmtepomp bij aankoop duurder dan een aardgas- of stookolieketel, en wel zo’n 50 tot 100%. Bij een geothermische warmtepomp, die warmte aan de bodem onttrekt, lopen de kosten nog hoger op. En een warmtepomp verbruikt ook elektriciteit, behalve als je een model op aardgas kiest …
Welk verwarmingssysteem moet je dan kiezen? Het antwoord luidt: dat hangt ervan af! Een warmtepomp is weliswaar beter voor het milieu, maar denk goed na vóór je besluit er een te installeren. Ze is immers niet geschikt voor alle woningen en al zeker niet als je woning “onvoldoende” geïsoleerd is. Voor oude of slecht geïsoleerde woningen komt alleen een hybride warmtepomp in aanmerking, tenzij je ze installeert na grondige isolatie- en renovatiewerken.
Je mag ook de kosten voor het jaarlijkse onderhoud door een vakman niet uit het oog verliezen.
De pellet- of biomassaketel
Wat nog weinig geweten is, is dat een verwarmingsketel op pellets, ook “granulatenketel” genoemd, niet alleen toelaat je te verwarmen maar ook op rendabele wijze warm water kan leveren.
Eigenlijk is een centrale verwarming met een pelletketel volledig identiek aan een installatie met gas of stookolie: de brandstof, de pellets, wordt met behulp van een wormas naar de verbrandingskamer gebracht. Deze herverdeelt de warmte in het water- of luchtcircuit. Het werkingsprincipe is hetzelfde. Het is dus eenvoudig om je bestaande ketel te vervangen door een nieuwe pelletketel en je hoeft je leidingen niet aan te passen. Op voorwaarde wel te verstaan dat je over de nodige ruimte beschikt voor de opslag van de pellets (ongeveer 10 m³). Vergeet niet dat je in Wallonië en Vlaanderen een energiepremie kan krijgen voor dit type verwarming: het gebruiken van geperst hout als brandstof is immers klimaatneutraal, het is een hernieuwbare grondstof. Bovendien kosten pellets minder dan de andere brandstoffen bij gelijke calorische waarde. In principe moet het onderhoud van de pelletkachel door een vakman worden uitgevoerd. Je kan echter zelf ook enkele eenvoudige handelingen aanleren om je pelletkachel te onderhouden.
Is er een nadeel? Het grootste nadeel is zonder twijfel dat de pellets opgeslagen moeten worden in een ondergrondse silo of in een bovengrondse ruimte. Ook de kostprijs van de verwarmingsketel en de installatie zijn een nadeel.
Maar er zijn ook talrijke voordelen: laten we het woord geven aan 3 gebruikers.
Dan is er ook nog de biomassaverwarmingsketel, die woningen verwarmt met hernieuwbare plantaardige brandstoffen (houtblokken of -snippers, graangewassen, koolzaad, enz.). Deze verwarmingsketel werkt op basis van hetzelfde principe als de pelletketel, met dezelfde voor- en nadelen: hij kan dus ook verbonden worden met de leidingen van de eerder vernoemde centrale verwarming.
Omdat deze verwarmingsketel een bepaalde tijd nodig heeft om de nodige temperatuur te bereiken, raden we je ten zeerste aan hem te verbinden met een opslagtank, die op zijn beurt ook verbonden kan worden met je andere warmtebronnen zoals je warmtepomp, zonnepanelen, enz.
De hybride verwarmingsketel
Net zoals een hybride auto gebruikt een hybride verwarming verschillende energiebronnen, waarvan minstens één hernieuwbaar is. Concreet betekent dit dat een hybride verwarming kan bestaan uit een gascondensatieketel gecombineerd met een warmtepomp, of een aardgasketel met een zonneboiler. Zelfs de combinatie van een verwarmingsketel op gas met een warmtepomp én een installatie met zonnepanelen is mogelijk! De vele combinaties bieden een uitstekend rendement en een hoge betrouwbaarheid.
Het voordeel van het hybride systeem is dat het een slimme verwarming is. Het systeem kiest steeds zelf automatisch de energiebron die op dat ogenblik het hoogste rendement oplevert, met de grootste efficiëntie of de laagste prijs of de twee tegelijkertijd wanneer dit voordelig is. Je rekening voor energie zal dus dalen en bovendien is het een milieuvriendelijk systeem.
De warmtekrachtkoppelingsketel
Meestal produceer je thuis warmte en warm water met een ketel en koop je elektriciteit voor je elektrische toestellen en verlichting bij een stroomleverancier. Met een warmtekrachtkoppelingsketel kan je echter je woning verwarmen en tegelijkertijd van warm water en elektrische stroom voorzien. Dit type van verwarming is vooral rendabel voor woningen die nood hebben aan hoge energieprestaties.
Meer details vind je in dit artikel: werking van een warmtekrachtkoppelingsketel.
De elektrische verwarming
Elektrische verwarming heeft niet zo’n goede reputatie wegens de hoge kostprijs van elektriciteit. Zeker de laatste maanden hoor je dit argument vaak, nu de energieprijzen sterk stijgen. Toch biedt een elektrische verwarming onbetwistbare voordelen. Om te beginnen werkt ze zonder afvoerbuis voor rook. Bovendien is ze makkelijk te installeren, warmt ze de radiatoren en/of vloeren zeer snel op en is ze thermisch zeer doeltreffend. Dit geluidloze verwarmingssysteem garandeert je ook een optimale veiligheid. Er wordt immers een elektrische weerstand gebruikt om het water te verwarmen (of elektrolyse, als het gaat om een ionische elektrische boiler). Het risico op koolmonoxidevergiftiging, dat ontstaat door verbranding, wordt zo vermeden.
Wanneer je lage temperatuurradiatoren hebt, kan je bovendien kiezen voor een elektrische verwarming op lage temperatuur, in plaats van het standaard model. Zo geniet je 15% vermindering op je energierekening, dankzij de betere prestaties.
De zonneboiler
Een zonneboiler kan voorzien in 40 tot 60% van de behoeften aan warm water van een gezin. Je aardgasketel neemt de taak van de zonneboiler over wanneer de zon niet schijnt. Let op: een zonneboiler verwarmt alleen water, niet je woning!
Deze zonneboiler mag ook niet verward worden met de zonnepanelen die bestemd zijn voor de productie van elektriciteit.
De zonneboiler, die in het algemeen op het dak van je huis geplaatst wordt, bestaat uit thermische zonnecollectoren en een tank voor de opslag van het warme water. De natuurlijke warmte van de zon wordt opgevangen door de zonnepanelen en vervolgens overgedragen naar de waterverwarmer. Dat levert je in zekere zin gratis warm water op. Bovendien worden voor de installatie van een zonneboiler verschillende premies toegekend door de provincies, de gewesten en de gemeenten. Om in het volledige warmwaterverbruik van je gezin te kunnen voorzien blijft een bijkomend verwarmingssysteem wel noodzakelijk.
Hoe kies je je verwarming?
Nu we je alle verwarmingtypes hebben voorgesteld, kan je je keuze maken. Om je hierbij te helpen hebben we een overzicht gemaakt van de verschillende voor- en nadelen van elke verwarmingsmethode.
|
Voordelen |
Nadelen |
Prijsvork |
|
Verwarming op stookolie |
|
|
|
|
Verwarmingsketel op gas |
|
|
|
|
Warmtepomp |
|
|
|
|
Verwarmingsketel op pellets of biomassa |
|
|
|
|
Hybride verwarmingsketel |
|
|
|
|
Warmtekrachtkoppelingsketel |
|
|
|
|
Elektrische verwarming |
|
|
|
|
Zonneboiler |
|
|
|
Vergeet natuurlijk niet dat een verwarmingssysteem veel meer dan de ketel is. Deze infografie laat zien uit welke 6 essentiële elementen je verwarmingssysteem is samengesteld.
