Beklim de “energieladder” en verlaag het energieverbruik van je woning

Maken de hoge energieprijzen van het moment je ongerust? En vraag je je af wat je kunt doen om je verbruik te verlagen zonder aan comfort in te boeten? Dan ben je hier aan het juiste adres. Want het was nog nooit zo belangrijk om thuis minder energie te verbruiken. Al was het maar om een bijdrage te leveren aan de energietransitie. Maar hoe pak je dat concreet aan? Waar begin je en hoe hou je rekening met je budget en je mogelijkheden van het moment? De energieladder biedt een antwoord op al die vragen. Dit bijzonder handige instrument begeleidt je stap voor stap om je plannen uit te voeren. Het toont je wat de logische volgorde is om je energieverbruik beter in de hand te houden. Klaar om de energieladder te beklimmen? Paul De Vylder, energie-expert bij ENGIE, is graag je gids!

“Nu de elektriciteits- en gasprijzen hoge toppen scheren, vragen veel gezinnen zich af hoe ze hun energieverbruik kunnen verlagen”, zegt Paul. “Iedereen wil graag het beste advies en waardevolle tips voor de meest voordelige oplossingen. En iedereen zit met de vraag hoe je aan zo’n renovatieproject begint.” Paul heeft goed geluisterd naar alle vragen en kwam zo op het idee van een “energieladder”. Dit is een eenvoudig, maar doeltreffend instrument om in de meest logische volgorde het energieverbruik van je woning te verminderen. Je begint onderaan de ladder en gaat trede voor trede naar boven. En als je helemaal boven bent? Dan heb je je doel bereikt: je energieverbruik verminderen.

De goedkoopste energie blijft de energie die je niet verbruikt! Deze gouden regel om je verbruik te verminderen is waardevoller dan ooit. Eenvoudige, maar doeltreffende tips leveren soms al een mooie energiebesparing op. Paul heeft ze nog eens op een rijtje gezet: “Er zijn zoveel kleine, voor de hand liggende ingrepen die meteen veel verschil maken. Laat bijvoorbeeld nooit het licht branden in een kamer waar niemand is. Of schakel de tv uit als toch niemand kijkt. Ga in je woning ook op jacht naar het sluipverbruik van je toestellen. Veel elektrische toestellen en laders staan nooit helemaal uit en blijven dus “in het geniep” stroom verbruiken. Hoe je dat slim oplost? Gebruik een stekkerdoos met een schakelaar, zodat je alle toestellen met één druk op de knop aan- en uitschakelt.” En nu je toch bezig bent met je gewoonten aan te passen, kun je maar beter volhouden. Er zijn nog heel wat andere slimme ingrepen die je kunt doen om minder te verbruiken voor je verwarming of om je elektriciteitsverbruik te beperken. En die leveren vrijwel onmiddellijk besparingen op!

Nu we de eerste trede van de energieladder met succes hebben beklommen, is het tijd voor de tweede: je woning isoleren. “Bijna de helft van je energiebudget gaat naar je verwarming en de productie van warm water”, zegt Paul. “Jammer genoeg gaat een deel van die energie verloren als je dak of ramen niet correct zijn geïsoleerd.” De oplossing? Warmteverliezen vermijden en de buitenschil van je woning, die in contact staat met de buitenlucht, beter isoleren. Denk aan je buitenmuren, de vloer, het dak, grote glazen schuifdeuren en zeker ook de kelder en de zolder.

“Voor je ramen moet je eerst je situatie goed analyseren”, vervolgt Paul. “Als je enkel glas hebt, is het zeker de moeite om dat te laten vervangen door nieuw hoogrendementsglas (dubbel of drievoudig). Maar als je al dubbel glas hebt, kan je alleen nog winst boeken door ook het frame van je ramen zelf te vervangen.”

Maar isoleren is niet altijd eenvoudig en zelfs niet altijd mogelijk. “Isoleren is geen zwart-witverhaal. Natuurlijk is isoleren altijd nuttig en een geïsoleerde woning haalt hogere energieprestaties, maar niet iedereen is in staat om hierin zeer ver te gaan. Er bestaan andere oplossingen, zoals een efficiënter verwarmingssysteem.” En zo komen we op de volgende trede van de energieladder terecht…

Op de volgende trede van de energieladder komen we uit bij een cruciale vraag: is je cv-ketel nog in goede toestand of aan vervanging toe? Weinig mensen stellen zich die vraag tot … hun ketel plots de geest geeft! Volgens Paul is er geen twijfel mogelijk: als je ketel 15 jaar of ouder is, mag je niet aarzelen om hem te vervangen. “Als je je oude cv-ketel vervangt door een nieuw, zuiniger model, dan haal je onmiddellijk een besparing van 30% op je uitgaven voor verwarming. En dat is toch aanzienlijk! Moderne cv-ketels gaan immers veel efficiënter om met energie. Dus ook als je woning niet echt optimaal is geïsoleerd, heb je met een recente verwarmingsketel minder energie nodig om je woning gezellig warm te stoken.”

Maar welk model kies je? Een gascondensatieketel blijft in de huidige situatie beslist de beste keuze. Zo’n moderne gasketel blijft een duurzame en voordelige keuze, zeker in vergelijking met stookolie of een verouderde ketel. Het blijft ook een betaalbare investering en je hebt je installatie al op een tiental jaren terugverdiend door het lagere verbruik. Het is dus geen toeval als vrijwel de helft van de Belgen zweert bij een gassysteem. Als je in een nieuwbouw woont of als je woning werkelijk volgens de hoogste normen is geïsoleerd, dan kan een warmtepomp een goed alternatief zijn.

Maar zelfs als je cv-ketel nog vrij recent is en momenteel nog goed functioneert, mag je niet vergeten om hem op tijd en stond te laten onderhouden. Met regelmatig onderhoud en de juiste afregeling bespaar je tot 10% op je verbruik.

We zijn al flink hoog geklommen op onze energieladder … Tijd voor de volgende stap: de verlichting van je woning. De toverformule luidt: laat zoveel mogelijk daglicht binnenstromen en gebruik energiezuinige ledlampen. “Je zou ervan staan te kijken in hoeveel woningen er nog halogeenspotjes branden”, zegt Paul. “Niet iedereen beseft de gevolgen daarvan. Als je een spot van 50 watt een tiental uren laat branden, heb je een halve kilowattuur verbruikt! Dat is enorm veel in vergelijking met een ledlamp die evenveel licht geeft, maar 90% minder stroom verbruikt.” 

Ook bij de elektrische huishoudtoestellen zijn veel besparingen mogelijk. Toestellen zoals een wasmachine, droogkast, koelkast en diepvriezer verslinden veel stroom. Gelukkig brengen de fabrikanten steeds zuinigere toestellen op de markt, die even goed of beter presteren met minder energie. Zo verbruikt een oude koel- en diepvriescombinatie met C-label gemiddeld 500 kWh per jaar, een vergelijkbaar toestel met een A-label nog slechts 190 kWh. Let dus goed op als je een oud huishoudtoestel door een nieuw vervangt. Ga op dat moment voluit voor het energiezuinigste model, ook al is dat dan een beetje duurder. De meerprijs haal je er weer uit door het lagere verbruik. Het energielabel helpt je om het zuinigste toestel te kiezen.

“Maar als je toestellen nog perfect functioneren, heeft het weinig zin om ze door een energiezuiniger exemplaar te vervangen”, meent Paul. Je kunt dan veel beter proberen ze zo efficiënt mogelijk te gebruiken en op die manier je energieverbruik te verlagen. Dat gaat zowel op voor je koelkast als voor je wasmachine of vaatwasser.

“Maar als je toestellen nog perfect functioneren, heeft het weinig zin om ze door een energiezuiniger exemplaar te vervangen”, meent Paul. Je kunt dan veel beter proberen ze zo efficiënt mogelijk te gebruiken en op die manier je energieverbruik te verlagen. Dat gaat zowel op voor je koelkast als voor je wasmachine of vaatwasser.

Nu ben je al aangekomen op de bovenste trede van de energieladder: de vele voordelen van zonnepanelen in huis halen. Met zonnepanelen ben je minder afhankelijk van het elektriciteitsnet, want je produceert je eigen energie dankzij de zonnestralen. “Zonnepanelen zijn nu echt betaalbaar geworden en je doet er dan ook een heel rendabele investering mee. Gemiddeld heb je na vijf jaar je investering terugverdiend”, zegt Paul. “Natuurlijk wel op voorwaarde dat je de ingrepen in logische volgorde aanpakt, zoals aanbevolen door de energieladder. Het heeft weinig zin om zonnepanelen te installeren op een niet-geïsoleerd dak. En al evenmin als je van plan bent om je dak de volgende jaren te renoveren! Denk ook goed na over het aantal zonnepanelen dat je installeert. Als je ooit een warmtepomp wilt gebruiken of een elektrische auto thuis wilt opladen, dan beïnvloedt dat je energieverbruik. Hou daar dus ook rekening mee.”

Om nog meer profijt te halen uit je zonnepanelen is een thuisbatterij een uitstekend idee. Zo’n batterij slaat een deel van de energie die je zonnepanelen produceren op. Op die manier slaag je erin om je zelfverbruik te verhogen. Je wordt dus nog minder afhankelijk van het elektriciteitsnet en je energiefactuur daalt nog meer! 

Nog een laatste tip: er bestaan heel wat tegemoetkomingen, premies en subsidies om je te helpen alle treden van de energieladder te beklimmen. In Vlaanderen kunnen nieuwe eigenaars bijvoorbeeld een renteloze lening krijgen om hun woning energiezuiniger te maken. Vergeet evenmin de isolatiepremie of renovatiebonus, bijvoorbeeld om je dak te renoveren, je ramen te vervangen of werken uit te voeren aan de buitenschil van je woning of aan de technische installaties (elektriciteit, loodgieterij en verwarming). Ook voor zonne-energie krijg je hulp, om zonnepanelen te installeren. Ten slotte keren de gewesten ook premies uit om een cv-ketel te installeren of te vervangen of voor andere verwarmingssystemen.